Λατομεία πέτρας Καρύστου
Της Εύπλοιας
Η εξόρυξη μαρμάρου στην Καρυστία κρατάει από τα ρωμαϊκά χρόνια. Μεγάλα λατομεία της εποχής εκείνης διασώζονται έως σήμερα στα Στύρα, το Μαρμάρι και την Κάρυστο και αποτελούν σημαντικό αξιοθέατο της Καρυστίας. Το πιο εντυπωσιακό μνημείο εξόρυξης είναι οι πέντε τεράστιες κολόνες (12μ) που βρίσκονται πάνω από το χωριό Μύλοι.
Το πέτρωμα που διαθέτει η περιοχή είναι ένα είδος μαρμάρου που λέγεται σιπολίνο. Επειδή περιέχει στρώσεις σχιστόλιθου έχει γίνει γνωστό ως σχιστόλιθος ή πέτρα Καρύστου. Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες έγινε εντατική εξόρυξη πέτρας και διανοίχτηκαν μεγάλα λατομεία κυρίως στην περιοχή του Αγίου Δημητρίου, Μελισσώνα, Λάλας και Φυγιά. Η λατομική δραστηριότητα έχει στηρίξει την τοπική οικονομία σε μεγάλο βαθμό όχι μόνο μέσω της πώλησης ενός τοπικού προϊόντος αλλά και της παράλληλης ανάπτυξης επαγγελμάτων στην οικοδομή, στις μεταφορές, τα συνεργεία επισκευής μηχανημάτων και τις μάνδρες πώλησης υλικών.
Δυστυχώς η εξόρυξη εξελίχθηκε με τρόπο τυχαίο, απρογραμμάτιστο κατά το πρόσκαιρο συμφέρον των λατόμων. Τα λατομεία πέτρας έχουν δημιουργήσει τεράστιες εκσκαφές και σωρούς πέτρας στις βορειοδυτικές υπώρειες του όρους Όχη. Η απουσία γεωλογικής και διαχειριστικής μελέτης πριν την διάνοιξη λατομείων όχι μόνο έβλαψε το περιβάλλον αλλά και έχει στοιχίσει τη ζωή εργατών. Είναι άγνωστες οι επιπτώσεις των δυνατών εκρήξεων που συνταράζουν το βουνό, ενώ είναι φανερή η καταστροφή των σημαντικών στοιχείων του τοπίου π.χ οι βραχοσχηματισμοί στα Πλακωτά της Λάλας έχουν καταπλακωθεί από τόνους σάρας. Εξίσου καταστροφική είναι η διάνοιξη δρόμων σε τοποθεσίες άγριας φυσικής ομορφιάς και αξίας όπως το φαράγγι του Αγίου Δημητρίου. Η διάβρωση των εδάφους ακολουθεί πιστά τέτοιες επεμβάσεις.
Η κατάσταση της ανεξέλεγκτης εξόρυξης επί σχεδόν τρεις δεκαετίες έφτασε σε πλήρες αδιέξοδο όταν οι υπηρεσίες άρχισαν να δίνουν αλληλοσυγκρουόμενες άδειες χωρίς ποτέ να έχει ξεκαθαριστεί σε ποιον ανήκει η γη. Ο ν. 3851/2010 προσπαθεί να βάλει μία τάξη στο χάος και απαιτεί πρώτον να ξεκαθαριστεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εκτάσεων επειδή οι ιδιοκτήτες γης δεν έχουν σε όλες τις περιπτώσεις έγκυρους τίτλους ιδιοκτησίας και δεύτερον κάθε λατομείο να διαθέτει υποχρεωτικά Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και Έγκριση Περιβαλλοντικών Ορών. Όσα λατομεία δεν καταφέρουν να έχουν αυτές τις προϋποθέσεις είναι αναγκασμένα από το νόμο να κλείσουν.
Σήμερα η λατομεία πέτρας στην Καρυστία συνεχίζεται από όσους διαθέτουν άδειες. Ήταν όμως ανάγκη να φτάσουμε στο απροχώρητο για να καθοριστεί από την πολιτεία ένα καθεστώς λειτουργίας που να σέβεται το περιβάλλον; Η πέτρα Καρύστου θα συνεχίσει να είναι σημαντικός πόρος της περιοχής που όμως φέρει το βάρος της ενοχής από τη ληστρική εκμετάλλευση του περιβάλλοντος. Για να απενεχοποιηθεί θα χρειαστεί να γίνει αποκατάσταση του τοπίου και να εφαρμοστεί μια προσεκτική διαχείριση στη λειτουργία των λατομείων. Το μέλλον θα δείξει πόσο ώριμοι είναι η πολιτεία και οι λατόμοι να σεβαστούν εκτός από το βραχύ συμφέρον τους και το περιβάλλον.
