Σέριφος

Το χρονικό μιας «αυθαιρετούπολης» πάνω στο κύμα

Του Αντώνη Γαλανόπουλου

Αυθαίρετα πάνω στο κύμα και με τη σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων κρατικών φορέων, που δεν χάνουν ευκαιρία να στιγματίζουν τέτοιες παρανομίες εξαγγέλλοντας μέτρα, αλλά στην πράξη ολιγωρούν.

Ευτυχώς τον σταμάτησαν

Η Βαγιά στη Σέριφο είναι μια τυπική κυκλαδίτικη παραλία. Ενας φυσκός όρμος με καταγάλανα νερά, αλλά και στόχος αρκετών, οι οποίοι έχουν μεγαλεπήβολα σχέδια για την εκμετάλλευσή της.

Πραγματικά, είναι δύσκολο να πιάσει κανείς την αρχή του νήματος. Οχι τόσο διότι είναι μπερδεμένο, όσο γιατί οι παρανομίες που έχουν γίνει αλλά και γίνονται στην περιοχή είναι πάρα πολλές. Το κοινό τους στοιχείο είναι πως αφορούν κτίσματα, τα οποία δεν θα έπρεπε να οικοδομούνται ή να έχουν πάρει οικοδομικές άδειες σχεδόν πάνω στη θάλασσα.

Μάλιστα, η πρόθεση του υπουργείου Αιγαίου να βάλει τάξη σ’ αυτό το χάος με την εφαρμογή προεδρικού διατάγματος (ειδικά για το συγκεκριμένο νησί), το οποίο θα έθετε αυστηρότερους όρους στη δόμηση, οδήγησε τους «ενδιαφερόμενους» σε αγώνα δρόμου ώστε να προλάβουν να κτίσουν. Στην πλειονότητά τους δεν πρόκειται για ιδιοκατοίκηση, αλλά για σπίτια που θα χρησιμοποιθούν ως ενοικιαζόμενα δωμάτια ή θα πωληθούν για εξοχικές κατοικίες. Και στις δύο περιπτώσεις, οι ιδιοκτήτες έχουν να γεμίσουν τις τσέπες τους με πολλά ευρώ. Σχεδόν το ένα εκατομμύριο δρχ. έχει φτάσει το τετραγωνικό μέτρο στο νησί.

Φυσικά, δεν είναι μόνο η Βαγιά που έχει πρόβλημα. Και σε άλλες παραλίες, όπως στην Ψιλή Αμμο και στον Αγιο Σώστη, χτίζονται σπίτια πάνω στον αιγιαλό.

Η περίπτωση της Βαγιάς, όμως, είναι και η πιο χαρακτηριστική, αφού το ίδιο το κράτος, ακόμη και έπειτα από καταγγελίες που έχουν γίνει στα αρμόδια όργανά του, δεν ελέγχει αν οι άδειες που έχει δώσει τηρούνται.

Η ιστορία έχει ως εξής: Στην προαναφερθείσα παραλία, δεκαετίες πριν έμειναν εργάτες που δούλευαν στα μεταλλεία του νησιού.

Οταν η εταιρεία -γύρω στο 1950- αποχώρησε από τη Σέριφο, τα σπιτάκια αυτά (φτιαγμένα από πέτρα) έμειναν έρημα.

Τα χρόνια περνούσαν. Ωσπου το 1999 αρχιτέκτονας (τα στοιχεία του είναι στη διάθεση της εφημερίδας) τα αγοράζει από τους ιδοκτήτες τους, με σκοπό να τα αξιοποιήσει.

Ο ίδιος επισκέπτεται την Α’ Εφορία Νεότερων Μνημείων, που υπάγεται στο υπουργείο Πολιτισμού, και ζητά να κηρυχθούν τα οικήματα αυτά διατηρητέα.

Τον Μάρτιο του 2000 και έπειτα από απόφαση της τότε υπουργού Πολιτισμού, Ελισάβετ Παπαζώη, το αίτημά του γίνεται αποδεκτό.

Στο ΦΕΚ αναφέρεται: «Χαρακτηρίζουμε ως διατηρητέα μνημεία που χρειάζονται ειδική κρατική προστασία, σύμφωνα με το αρ. 1 παρ. 1 του Ν. 2039/92 “περί κύρωσης της σύμβασης για την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ευρώπης” (ΦΕΚ 61/Α/13.4.92) τα έξι κτιριακά συγκροτήματα μεταλλωρύχων στη Βαγιά Σερίφου.

Πρόκειται για λίθινα κτίσματα με τυποποιημένη κάτοψη και μορφή, τα οποία κτίστηκαν μεταξύ των ετών 1915-1920 με σκοπό τη μαζική στέγαση των εργαζομένων στα παρακείμενα σιδηρομεταλλεία. Αποτελούν σημαντική μαρυρία της βιομηχανικής δραστηριότητας που είχε αναπτυχθεί στο νησί και παρουσιάζουν σημαντικό ιστορικό, αρχιτεκτονικό και κοινωνιολογικό ενδιαφέρον. Για το λόγο αυτό η διατήρησή τους είναι απαραίτητη για τη μελέτη της νεώτερης ιστορίας και αρχιτεκτονικής. Για την καλύτερη προστασία, ανάδειξη και προβολή των μνημείων επεκτείνουμε το χαρακτηρισμό στον περιβάλλοντα χώρο τους μέσα στα όρια της ιδιοκτησίας, σύμφωνα με το συνημμένο τοπογραφικό διάγραμμα».

Στη συνέχεια ο αρχιτέκτονας κατέθεσε μελέτη για την αναστήλωσή τους, η οποία εγκρίθηκε ομόφωνα από την αρμόδια επιτροπή του υπουργείου, αλλά και από την πολεοδομία Μήλου, στην οποία υπάγεται η Σέριφος.

Εως εδώ καλά. Οταν όμως οι εργασίες ξεκινούν στη Βαγιά, αρχίζουν οι αντιδράσεις. Ο αρχιτέκτονας επιμένει πως ακολουθεί κατά γράμμα την μελέτη που είχε καταθέσει στην Εφορία Νεοτέρων Μνημείων. Ωστόσο υπάρχουν καταγγελίες. Η παραπάνω υπηρεσία το γνωρίζει ήδη από τις 5/12/2000 και σύμφωνα με πληροφορίες εκείνη δεν ήταν η πρώτη φορά. Διαβιβάζει το έγγραφο στην πολεοδομία Μήλου, προκειμένου η μηχανικός να ελέγξει αν έχουν γίνει υπερβάσεις ως προς τα αρχικά σχέδια, αλλά δεν λαμβάνει ποτέ απάντηση.

Υπ’ όψιν ότι επειδή ακριβώς επρόκειτο για διατηρητέα μνημεία (σύμφωνα και με την υπουργική απόφαση), θα έπρεπε και οι μηχανικοί της Εφορίας να έχουν κάνει αυτοψία, όπως άλλωστε συμβαίνει πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις.

Ελεγχος όμως δεν γίνεται και κανείς δεν ξέρει πότε αλήθεια θα έφτανε μηχανικός στο νησί για να δει τι συμβαίνει, αν δεν είχε ενοχληθεί ξανά και ξανά η Εφορεία Νεοτέρων Μνημείων. Στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας και έπειτα από «ενδείξεις ότι δεν είχαν εγκριθεί τα ύψη που κατασκευάζει ο αρχιτεκτόνας στην οικοδομή, καθώς και κάποια ανοίγματα στην πρόσοψη των κτισμάτων», αποφασίζεται να γίνει αναστολή των οικοδομικών εργασιών, ενώ παράλληλα δίνεται εντολή στους μηχανικούς της υπηρεσίας να διενεργήσουν αυτοψία προκειμένου να διαπιστώσουν τυχόν άλλες αυθαιρεσίες.

Ο διευθύντρια της Α’ Εφορείας Νεοτέρων Μνημείων, θέλοντας να δικαιολογήσει τη μεγάλη καθυστέρηση, δήλωσε στην «Ε» ότι η υπηρεσία της, που είναι υπεύθυνη για 24 νησιά, δεν μπορεί να φέρει εις πέρας τον τεράστιο όγκο της δουλειάς. Ανέφερε επίσης ότι ελέγχους πρέπει να κάνουν και οι κατά τόπους πολεοδομίες, πράγμα όμως που δεν γίνεται πάντα.

Την ίδια στιγμή και παρά τις αντιδράσεις κατοίκων του νησιού, συνεχίζονται νυχθημερόν οικοδομικές εργασίες πάνω στον αιγιαλό.

Το σχέδιο προεδρικού διατάγματος του υπουργείου Αιγαίου για τη Σέριφο θα βελτιώσει την κατάσταση, αφού επιτρέπει την κατασκευή οικοδομημάτων σε απόσταση 100 μέτρων (τώρα είναι 30) από τον αιγιαλό. Απαγορεύει τη δόμηση στις κορυφογραμμές. Καταργεί το δεύτερο όροφο και υποχρεώνει τους ενδιαφερόμενους οι κατασκευές τους να είναι εναρμονισμένες με το τοπικό χρώμα του νησιού.

Παρ’ όλα αυτά υπάρχει σημαντική καθυστέρηση στην εφαρμογή του (σχεδόν έναν χρόνο), αφού, σύμφωνα με πληροφορίες, οργανωμένα τοπικά συμφέροντα το «πολεμούν» μπλοκάροντάς το επανειλημμένα στο ΣτΕ.

 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 09/03/2002