Πλανήτης Γη στο κατώφλι του 21ου αιώνα,

Δεδομένα και προοπτικές
Του Στέφανου Λεων. Κουνιάδου
Πρόεδρος της Οικολογικής Κίνησης Καλαμάτας

1945. Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είναι πλέον ένα εφιαλτικό παρελθόν, έχοντας αφήσει ερείπια και ανοικτές πληγές σ’ όλα τα μήκη και πλάτη της Γης. Η ανθρωπότητα, νικητές και νικημένοι, ευθύς αμέσως από την επόμενη της υπογραφής της συνθηκολόγησης, ρίχνεται σ’ έναν ανελέητο αγώνα, όχι μόνο να εξαλείψει τις συνέπειες και να απομακρύνει τα ερείπια, χτίζοντας ένα μέλλον βιώσιμο, αλλά και ν’ αλλάξει το ρου της ιστορίας. Στην αρχή ασυνείδητα, κατόπιν όμως συνειδητά.

1995. 50 χρόνια αργότερα. Ο Γ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είναι πλέον γεγονός. Οι μάχες, όμως, δε δίνονται πλέον στα κλασικά θέατρα των πολέμων, ούτε από στρατούς εξοπλισμένους με τα κλασικά όπλα, αν και δε λείπουν οι παγκόσμιες θερμές εστίες. Οι μάχες δίνονται: στα εργοστάσια με τα πιο τελειοποιημένα όργανα και εργαλεία παραγωγής με την υποστήριξη του πυροβολικού που λέγεται ανταγωνιστικότητα, παραγωγικότητα και αποδοτικότητα, στα γραφεία που το καθένα από αυτά συγκροτεί από μία διμοιρία μέχρι μία μεραρχία, από τα εκατομμύρια Ι.Χ. αυτοκίνητα και φορτηγά που οργώνουν τις οδικές αρτηρίες της γης, από τα χιλιάδες φορτηγά πλοία που βρίσκονται σε μία διαρκή αναίμακτη ναυμαχία, αιματηρή όμως για το περιβάλλον και τους φτωχούς λαούς, από τα χιλιάδες αεροπλάνα που κουβαλούν τα εκατομμύρια των επιβατών – κατακτητών, σαν αεραγήματα, από τη μία χώρα στην άλλη, σ’ όλα τα πέρατα της γης, πολλές φορές χωρίς σκοπό.

Ο Γ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είναι ο σύγχρονος πόλεμος, ο πόλεμος της Οικονομίας κατά της Οικολογίας και διεξάγεται πλέον σ’ όλα τα μήκη και πλάτη της γης απ’ όλες τις κυβερνήσεις μέσα στα διεθνή χρηματιστήρια αξιών και εμπορευμάτων. Είναι ένας αόρατος, ακήρυκτος πόλεμος ενάντια στη φύση και τις ανθρώπινες κοινωνίες, που διεξάγεται εν ονόματι της νέας θρησκείας που λέγεται “Ανάπτυξη” και που υπόσχεται το άπιαστο όνειρο και την πολυπόθητη ευζωία.

Ο απλός άνθρωπος πιασμένος στο δόκανο που του έχουν στήσει αριστοτεχνικά τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα με συνένοχους και συνεργούς τις κυβερνήσεις, μαυλισμένος, αδυνατεί να τα βγάλει πέρα ατομικά, άλλοτε εθελοτυφλώντας και άλλοτε αποδεχόμενος, σφαδάζοντας σαν το ψάρι μέσα στο δίχτυ.

Τα αποτελέσματα του μέχρι σήμερα ανελέητου αυτού αγώνα είναι η δραματική υποβάθμιση όχι μόνο του φυσικού, μα και του κοινωνικού περιβάλλοντος.

Σήμερα όλα τα δεδομένα είναι αρνητικά ή σχεδόν αρνητικά. Από πού να αρχίσει κανείς και πού να τελειώσει.

• Ο πλανήτης έχει υπερπληρωθεί, έξι δισεκατομμύρια ανθρώπινα πλάσματα, που όλα προσδοκούν μία θέση στον ήλιο, χωρίς προοπτικές για τη συντριπτική πλειοψηφία.
• Το 1/6 του πλούσιου παγκόσμιου πληθυσμού καταναλώνει πάνω από το 75{239f029635181d89655d9f5197ced0c7530b2a0cc9cbc7d1798f9f7c796b465f} των παγκοσμίων πόρων ωθώντας τα υπόλοιπα 5/6 στη φτώχεια και την εξαθλίωση, για να μη μιλήσουμε για τα εκατομμύρια των απόκληρων που ζουν μέσα στις κοινωνίες του 1/6.
• Η ερημοποίηση καλπάζει, η υποβάθμιση των εδαφών, λόγω των καλλιεργητικών πρακτικών, θέτει σε κίνδυνο την επιβίωση ενός πολύ μεγάλου τμήματος της ανθρωπότητας.
• Η μείωση της στοιβάδας του όζοντος, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η αλλαγή του παγκοσμίου κλίματος, η απειλή της ανατροπής της βιοποικιλότητας.
• Η μεφιστοφελική προοπτική της γενετικής μηχανικής και της βιοτεχνολογίας καθώς και η πυρηνική ενέργεια απειλούν τα θεμέλια της ζωής.

Αυτά και χιλιάδες άλλες μικρές και μεγάλες επεμβάσεις είναι τα δεδομένα του Γ΄ Παγκόσμιου Πολέμου κατά της φύσης και όχι μόνο.

Οι επιπτώσεις σ’ ολόκληρο τον κοινωνικό ιστό όλων των κρατών δεν είναι αμελητέες. Το έγκλημα, η μάστιγα της χρήσης των ναρκωτικών, η ανεργία, η περιθωριοποίηση, ο κοινωνικός αποκλεισμός, μήπως είναι δευτερεύουσας σημασίας για τη σύγχρονη ζωή; Κάθε άλλο.

Μ’ αυτά που ανέφερα δε θέλω να εξιδανικεύσω το παρελθόν, έστω και το πιο πρόσφατο, πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ως τον «Απολεσθέντα Παράδεισο ή τη Χρυσή Εποχή». Κάθε άλλο. Η πορεία του ανθρώπινου είδους από την απλή επιβίωση μέχρι την ενσυνείδητη ανθρωποποίηση πέρασε μέσα από επώδυνα στάδια. Παρ’ όλα αυτά, το φυσικό περιβάλλον, μέσα απ’ όλες αυτές τις διαδικασίες, βγήκε αλώβητο και στα τέλη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν σχεδόν όπως πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια. Οι ανθρώπινες σχέσεις, αν όχι άριστες, τουλάχιστον ανεκτές.

Ποιος είναι, λοιπόν, ο τελικός απολογισμός του λογαριασμού ” Κόστους – Οφέλους” αυτού του αμείλικτου πολέμου; Ποιος ο νικητής και ποιος ο νικημένος;

Μέχρι σήμερα όλοι είναι νικημένοι ή σχεδόν νικημένοι και οι νικητές είναι προσωρινά νικητές, αύριο θα είναι νικημένοι. Σε μία άκρως ανταγωνιστική κοινωνία, τελικά, κανείς δεν είναι νικητής, παρά μόνο προσωρινά.

Οι προοπτικές, αν συνεχίσουμε έτσι, είναι όχι απλώς δυσοίωνες, αλλά και οδηγούν κατευθείαν στην εκπτώχευση και τη βαρβαρότητα.

Μπορεί το ανθρώπινο είδος να μην καταστραφεί ολοκληρωτικά, οι απώλειες όμως θα είναι τρομακτικές κι αυτές τις υφίσταται και θα τις υποστεί στο μέλλον μέχρι το μεδούλι των οστών του ο απλός άνθρωπος. Και δεν υπάρχει μεγαλύτερη δυστυχία από την απόλυτη εξάρτηση του ατόμου από τις οικονομικές ολιγαρχίες που κρατούν στα χέρια τους τη ζωή και το θάνατο και τη μη αντιστρεπτή καταστροφή του περιβάλλοντος, της φυσικής βάσης της ζωής μας.

Μία αύξηση κατά 10{239f029635181d89655d9f5197ced0c7530b2a0cc9cbc7d1798f9f7c796b465f} της τιμής των δημητριακών στην Ινδία έχει ως αποτέλεσμα ένα μέλος της οικογένειας να είναι καταδικασμένο σε θάνατο.

Η προοπτική αυτή είναι όχι μόνο εφιαλτική, αλλά και αναπόδραστα καταστροφική, αν συνεχίσουμε να ενεργούμε με απλά οικονομίστικα κριτήρια.

Κανείς πλέον δεν μπορεί να επικαλεστεί άγνοια. Ο καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί ως σύνολο, σ’ ό,τι αναλογεί στον καθέναν, είμαστε υπεύθυνοι για το μέλλον μας. Ένα μέλλον κοινό και ζοφερό για τη συντριπτική πλειοψηφία των απλών ανθρώπων και ένα μέλλον λαμπρό (;) για τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και τους υπηρέτες τους, τους κάθε είδους πολιτικάντηδες.

Η μόνη λύση είναι η αντίσταση στις σειρήνες της διαρκούς «Ανάπτυξης», αυτής της αδιέξοδης πολιτικής που μας επιβάλλουν όλοι όσοι έχουν συμφέροντα ενάντια στα καλώς εννοούμενα συμφέροντα του ανθρώπου.

Σημείωση: Άρθρο δημοσιευμένο το 1995 στη σελίδα 18 του Newsletter (Περιοδικό των Φροντιστηρίων Silla Καλαμάτας). Πέρασαν δώδεκα χρόνια από τότε και μόλις σήμερα αρχίζει να αντιλαμβάνεται – αν αντιλαμβάνεται πλήρως – η ανθρωπότητα το μέγεθος της καταστροφής. Το οικολογικό κίνημα και οι ενσυνείδητοι επιστήμονες εγκαίρως έχουν προειδοποιήσει πολιτικούς και πολίτες. Ποιος, όμως, άκουσε μέχρι σήμερα;

Ας ελπίσουμε ότι θα τα καταφέρουμε στο τέλος!

ΘΑΡΡΟΣ Εφημερίδα της Καλαμάτας και της Μεσσηνίας

…………………………………………………………………………………………………………………

Τα πρόσωπα του φασισμού και η βαναυσότητα ενάντια στη φύση

Επετειακή η δέκατη διοργάνωση του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης “Εικόνες του 21ου αιώνα”

Ο εμπνευστής και καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημήτρης Εϊπίδης δικαιούται να νιώθει ικανοποίηση για το έργο του, αφού κατάφερε να δώσει το βήμα σε δημιουργούς ενός είδους, των ταινιών τεκμηρίωσης, παραγνωρισμένου από το ευρύτερο κοινό και ίσως και από μέρος της ίδιας της κινηματογραφικής οικογένειας.

Μια γεύση από τις “Εικόνες του 21ου αιώνα” που θα προβληθούν από τις 7 έως τις 16 Μαρτίου μας δίνουν οι διοργανωτές, στοχεύοντας σταθερά τόσο στην αφύπνισή μας έναντι του ντοκιμαντέρ, όσο και γύρω από ζητήματα που αφορούν την “κοινωνική, ιστορική, πολιτική και, πάνω από όλα, ανθρώπινη πραγματικότητα του νέου αιώνα”. Ένα από τα θεματικά αφιερώματά του, λοιπόν, εστιάζεται στα πρόσωπα του φασισμού απ’ αφορμή της συμπλήρωσης 70 χρόνων από τη “Νύχτα των Σπασμένων Κρυστάλλων” που αποτέλεσε το πρώτο βήμα για το γνωστό σήμερα Ολοκαύτωμα. Η γενοκτονία της Ρουάντα, η σφαγή της Σεμπρέβνιτσα, οι Ερυθροί Χμέρ της Καμπότζης, η Βιρμανία, το Νταρφούρ, και πιο πρόσφατα η Κένυα “καθιστούν τη συγκεκριμένη ενότητα όχι μόνο επίκαιρη αλλά και επιβεβλημένη”. Πλάι σε αυτές τις εικόνες ο πόλεμος ενάντια στη φύση, με νωπές ακόμη στην Ελλάδα τις μνήμες από τις πυρκαγιές στην Πελοπόννησο, την Εύβοια, την Αττική. “Προσεγγίζοντας τη φύση” τιτλοφόρησαν το δεύτερο θεματικό αφιέρωμα, με το οποίο το φεστιβάλ απευθύνει έκκληση στους πολίτες του πλανήτη να ενημερωθούν, να κινητοποιηθούν, να δράσουν. Δυσοίωνα σενάρια για κλιματικές αλλαγές, οικολογικές καταστροφές και τον άνθρωπο ανήμπορο να αντιδράσει στις τρομακτικές καταστάσεις που έχει ο ίδιος δημιουργήσει, τα παρακολουθούσαμε σε ταινίες μυθοπλασίες. “Ξέφυγαν” από τα καρέ και ορθώνονται σε απόσταση αναπνοής από την υλοποίησή τους.

Αφίσα και αριθμοί. Με αφορμή τον επετειακό χαρακτήρα της φετινής διοργάνωσης, η αφίσα του 10ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης θα τυπωθεί σε 100 συλλεκτικά αριθμημένα αντίτυπα σε καμβά (60×80 εκ.), τα οποία θα διατεθούν προς πώληση. Την αφίσα φιλοτέχνησε ο Γιώργος Τσαγγάρης. Εν τω μεταξύ, χρόνο με το χρόνο οι “συνοδοιπόροι” του φεστιβάλ πληθαίνουν. Σύμφωνα με τον Δημήτρη Εϊπίδη πέρυσι το παρακολούθησαν περισσότεροι από 35.000 θεατές, “κάτι που αποδεικνύει όχι μόνο το ολοένα και αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις ταινίες τεκμηρίωσης, αλλά και την επιτυχία της διοργάνωσης, που κατάφερε πολύ γρήγορα να καθιερωθεί στη συνείδηση επαγγελματιών και κοινού ως μια από τις σημαντικότερες του χώρου. Είναι χαρακτηριστικό πως ο αριθμός των αιτήσεων συμμετοχής στο φετινό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης έφτασε τις 1.000 ταινίες για το διεθνές και τις 100 για το ελληνικό πρόγραμμα”.

Αφιερώματα σε δημιουργούς

Το πολυβραβευμένο δημιουργικό δίδυμο των Tζο Mπέρλιντζερ και Mπρους Σινόφσκι, που διευθύνει την ανεξάρτητη εταιρεία παραγωγής “Δημιουργική Σκέψη”, θα βρεθεί στη Θεσσαλονίκη και θα δώσει μάστερκλας στο πλαίσιο του αναδρομικού αφιερώματος στο έργο του. Οι Mπέρλιντζερ και Σινόφσκι ήρθαν στο προσκήνιο στις αρχές της δεκαετίας του ’90 με το ντοκιμαντέρ “Brother’s keeper”. Με αφετηρία μια υπόθεση φόνου σε μια αγροτική κωμόπολη της Νέας Υόρκης, το φιλμ εξερευνά το θέμα του κοινωνικού περιθωρίου και των προκαταλήψεων που το συνοδεύουν, ένα θέμα που “πρωταγωνιστεί”, εμμέσως ή αμέσως, στο μεγαλύτερο μέρος της μέχρι τώρα φιλμογραφίας του.

Στη Θεσσαλονίκη για το αφιέρωμα στο έργο του θα βρεθεί και ο βραβευμένος, πολυσχιδής Άρτο Χαλόνεν, απ’ τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της νεότερης γενιάς φιλανδών δημιουργών και ιδρυτής του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του Ελσίνκι DocPoint, του σημαντικότερου στο είδος του στις σκανδιναβικές χώρες.

Αλλά και ένας Έλληνας, ο δημοσιογράφος Σωτήρης Δανέζης θα μας μεταφέρει στα πιο “θερμά” σημεία του πλανήτη, στα οποία έχει βρεθεί μέσω της “Εμπόλεμης ζώνης”. Θα προβληθούν δέκα ταινίες παραγωγής 2005-2007.

Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, Ιαν 28, 2008