Οικονομική απο-ανάπτυξη για οικολογική βιωσιμότητα και κοινωνική δικαιοσύνη
Αν και δεν φαίνεται ρεαλιστικό ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει σήμερα, οι διαπιστώσεις του Συνεδρίου για τις επιπτώσεις του σημερινού μοντέλου ανάπτυξης, του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, είναι απόλυτα σωστές. Σίγουρα δίνει τροφή για σκέψη και πολλά θέματα για συζήτηση. To δεύτερο Συνέδριο για την απο-ανάπτυξη θα γίνει στη Βαρκελώνη στις 25-28 Μαρτίου 2010. Δείτε το http://www.degrowth.net/.
Εμείς, οι συμμετέχοντες στο Συνέδριο “Οικονομική από-ανάπτυξη για οικολογική βιωσιμότητα και κοινωνική δικαιοσύνη” που έγινε στο Παρίσι στις 18-19 Απριλίου 2008, κάνουμε την ακόλουθη δήλωση:
1. Η οικονομική ανάπτυξη (που σηματοδοτείται από το αυξανόμενο πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ή το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν) αντιπροσωπεύει αύξηση της παραγωγής, της κατανάλωσης και της επένδυσης, στο κυνήγι της αύξησης των οικονομικών μεγεθών που οδηγεί αναπόφευκτα σε αυξανόμενη χρήση υλικών, ενέργειας και γης.
2. Παρά τις βελτιώσεις στην οικολογική αποδότικότητα της παραγωγής και της κατανάλωσης υλικών και υπηρεσιών, η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη έχει σαν αποτέλεσμα την αυξανόμενη εξόρυξη φυσικών πόρων και αυξανόμενα απόβλητα και εκπομπές.
3. Η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη δεν πέτυχε να μειώσει ουσιαστικά τη φτώχεια, λόγω των ανισοτήτων στις οικονομικές και εμπορικές αγορές, οι οποίες αύξησαν τις ανισότητες μεταξύ των χωρών.
4. Όπως αποδεικνύουν οι καθιερωμένες αρχές της φυσικής και της οικολογίας, υπάρχει τελικά ένα όριο στην κλίμακα της παγκόσμιας παραγωγής και κατανάλωσης και στα μεγέθη που μπορούν να επιτύχουν οι εθνικές οικονομίες χωρίς να επιβάλλουν περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος σε άλλους αλλού ή στις επόμενες γενεές.
5. Τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι η παγκόσμια οικονομία έχει διογκωθεί πέρα από τα όρια οικολογικής βιωσιμότητας, όπως έχουν διογκωθεί και πολλές εθνικές οικονομίες, ιδιαίτερα αυτές των πλούσιων χωρών (κυρίως οι βιομηχανοποιημένες χώρες στον παγκόσμιο Βορρά).
6. Υπάρχουν επίσης αυξανόμενες ενδείξεις ότι η παγκόσμια ανάπτυξη της παραγωγής και της κατανάλωσης είναι κοινωνικά μη βιώσιμη και αντι-οικονομική (με την έννοια ότι τα κόστη υπερβαίνουν τα οφέλη).
7. Χρησιμοποιώντας μεγαλύτερο μέρος των παγκόσμιων περιβαλλοντικών πόρων από αυτό που δικαιούνται, οι πλουσιότερες χωρες μειώνουν στην ουσία τον περιβαλλοντικό χώρο που είναι διαθέσιμος στις φτωχότερες χώρες και τους επιβάλλουν αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
8. Αν δεν ανταποκριθούμε σε αυτήν την κατάσταση, ευθυγραμμίζοντας την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα με τις δυνατότητες των οικοσυστημάτων μας και αναδιανέμοντας παγκοσμίως τον πλούτο και το εισόδημα έτσι ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες των κοινωνιών μας, το αποτέλεσμα θα είναι μια διαδικασία αθέλητης και ανεξέλεγκτης οικονομικής πτώσης ή κατάρρευσης, με πιθανά σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις, ιδιαίτερα για τους μη προνομιούχους.
Καλούμε λοιπόν σε μια αλλαγή του οικονομικού μοντέλου, από την γενική κι απεριόριστη επιδίωξη της οικονομικής ανάπτυξης στην ιδέα της μετάβασης των παγκόσμιων και εθνικών οικονομιών στο “σωστό μέγεθος”.
1. Στο παγκόσμιο επίπεδο, μετάβαση στο “σωστό μέγεθος” σημαίνει σμίκρυνση του παγκόσμου οικολογικού αποτυπώματος (συμπεριλαμβανομένου και του αποτυπώματος διοξειδίου του άνθρακα) σε βιώσιμο επίπεδο.
2. Σε χώρες όπου το κατά κεφαλήν αποτύπωμα είναι μεγαλύτερο από το βιώσιμο παγκόσμιο επίπεδο, το “σωστό μέγεθος” θα σημάνει σμίκρυνση σε αυτό το επίπεδο μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα.
3. Σε χώρες όπου παραμένει βαθειά φτώχεια, η μετάβαση στο σωστό μέγεθος σημαίνει αύξηση της κατανάλωσης από τους φτωχούς το συντομότερο δυνατόν, με βιώσιμο τρόπο, σε ένα επίπεδο επαρκές για μια αξιοπρεπή διαβίωση, ακολουθώντας τοπικά καθορισμένους δρόμους για τη μείωση της φτώχειας αντί για αναπτυξιακές πολιτικές που επιβάλλονται από το εξωτερικό.
4. Αυτό θα απαιτήσει αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας σε ορισμένες περιπτώσεις. Όμως η αναδιανομή του εισοδήματος και του πλούτου, τόσο μεταξύ των χωρών όσο και στο εσωτερικό τους είναι το πιο βασικό κομμάτι αυτής της διαδικασίας.
Η αλλαγή του μοντέλου συμπεριλαμβάνει απο-ανάπτυξη στα πλούσια μέρη του κόσμου.
1. Η διαδικασία με την οποία θα επιτευχθεί το “σωστό μέγεθος” στις πλούσιες χώρες και στην παγκόσμια οικονομία συνολικά είναι η “απο-ανάπτυξη”.
2. Ορίζουμε την απο-ανάπτυξη ως την εθελοντική μετάβαση σε μια δίκαιη, συμμετοχική και οικολογικά βιώσιμη κοινωνία.
3. Οι στόχοι της απο-ανάπτυξης είναι η κάλυψη των βασικών ανθρώπινων αναγκών και η εξασφάλιση υψηλού επιπέδου ζωής, με παράλληλη μείωση των οικολογικών επιπτώσεων της παγκόσμιας οικονομίας σε βιώσιμα επίπεδα, μοιρασμένα ισότιμα μεταξύ των εθνών. Αυτό δεν θα επιτευχθεί με εξαναγκασμένη οικονομική συμπίεση.
4. Η απο-ανάπτυξη απαιτεί μετασχηματισμό του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος και των πολιτικών που προωθούνται και ακολουθούνται σε εθνικό επίπεδο, ώστε να γίνει δυνατόν να προχωρήσει η μείωση και τελική εξάλειψη της απόλυτης φτώχειας καθώς η παγκόσμια οικονομία και οι μη βιώσιμες εθνικές οικονομίες θα απο-αναπτύσσονται.
5. Αφού επιτευχθεί η μετάβαση στο “σωστό μέγεθος” μέσω της διαδικασίας της απο-ανάπτυξης, ο στόχος πρέπει να είναι η διατήρηση μιας οικονομίας “σταθερής κατάστασης” με ένα σχετικά σταθερό, ήπια κυμαινόμενο επίπεδο κατανάλωσης.
6. Σε γενικές γραμμές, η διαδικασία της απο-ανάπτυξης χαρακτηρίζεται από:
– Έμφαση στην ποιότητα της ζωής και όχι στην ποσότητα της κατανάλωσης.
– Την εκπλήρωση των βασικών ανθρώπινων αναγκών για όλους.
– Κοινωνική αλλαγή βασισμένη στις διάφορες ατομικές και συλλογικές δράσεις και πολιτικές.
– Σημαντική μείωση της εξάρτησης από την οικονομική δραστηριότητα και αύξηση του ελεύθερου χρόνου, δραστηριότητες χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα, συντροφικότητα, αίσθηση της κοινότητας, ατομική και συλλογική υγεία.
– Τήρηση των αρχών της ισότητας, της συμμετοχικής δημοκρατίας, του σεβασμού για τα ανθρώπινα δικαιώματα και για τις πολιτιστικές διαφορές.
7. Η πρόοδος προς την απο-ανάπτυξη απαιτεί άμεσα βήματα και προσπάθειες ώστε να διαδοθεί η ιδέα της απο-ανάπτυξης στον κοινοβουλευτικο και δημόσιο διάλογο και στα οικονομικά ιδρύματα. Απαιτεί την ανάπτυξη πολιτικών και εργαλείων για την πρακτική εφαρμογή της απο-ανάπτυξης. Και την ανάπτυξη νέων, μη οικονομικών δεικτών (συμπεριλαμβανομένων και οικονομικών δεικτών) που θα προσδιορίζουν, θα μετρούν και θα συγκρίνουν τα οφέλη και τις ζημίες από την οικονομική δραστηριότητα, ώστε να εκτιμηθεί αν οι αλλαγές στην οικονομική δραστηριότητα συμβάλλουν στην εκπλήρωση των κοινωνικών και οικονομικών στόχων ή την υπονομεύουν.
——————————————————————–
Ελληνική πηγή: http://antigoldgreece.wordpress.com/)
