Οικοκοινότητες

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Με τον όρο οικοκοινότητες (ecovillages ή ecomunicipallities) εννοούμε κοινότητες που παρουσιάζουν λόγω της κοινωνικής, οικονομικής και οικολογικής τους οργάνωσης (μεθόδους κατασκευής, λειτουργίας και των δηλωμένων τους στόχων) κάποια σημαντικά διαφοροποιά χαρακτηριστικά από το μέσο όρο των ανθρώπινων κοινοτήτων σε μία ευρύτερη περιοχή προς την κατεύθυνση της βιωσιμότητας.

 

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα τέτοιων κοινοτήτων που έχουν δομηθεί από την αρχή ή αναδομηθεί σε υπάρχουσα υποδομή, και τα οποία διατείνονται ότι λειτουργούν ως ισχυρά εναλλακτικά εργαλεία αειφορικής ανάπτυξης.

Σε πολλές περιπτώσεις η στάση και η φιλοσοφία τέτοιων κοινοτήτων έχει διατυπωθεί ως ο αντίποδας πολλών χαρακτηριστικών μίας σύνθετης πραγματικότητας όπως αυτής της σημερινής μορφής του παγκοσμιοποιημένου πλανήτη και του σύγχρονου καπιταλισμού. Οι κάτοικοι τέτοιων κοινοτήτων έχουν συνειδητές θέσεις σε σχέση με την υπερκατανάλωση αγαθών, τη διατροφική και ενεργειακή αυτονομία, την τοπικότητα και την παγκοσμιότητα, τον σεβασμό και την προστασία του περιβάλλοντος.

Οικοκοινότητες υπάρχουν πολλές σε όλα τα σημεία του πλανήτη, αλλά το κίνημα των οικοκοινοτήτων που αναπτύχθηκε κυρίως στη Βόρειο Αμερική και τη Δυτική Ευρώπη, πρόσφατα γνωρίζει μία ραγδαία άνθηση κυρίως ως αντίδραση στις διεθνείς πολιτικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές εξελίξεις.

Μέγεθος

Βάσει του αριθμού τους, τέτοιες προσπάθειες χωρίζονται σε «οικοκοινότητες» (έως 50 άτομα), «οικοχωριά» (50-150 άτομα) και «οικοδήμους» (150-2000+ άτομα).

Η οικοκοινότητα ως μια συνειδητή κοινότητα

Οι οικοκοινότητες είναι – κοινωνικά, οικονομικά και οικολογικά – βιώσιμεςσυνειδητές κοινότητες. Οι περισσότερες στοχεύουν σε 50-150 κατοίκους γιατί αυτός είναι ο αριθμός που θεωρείται ως μέγιστος για ένα υγιές κοινωνικό δίκτυο, σύμφωνα με τα ευρήματα της κοινωνιολογίας και της ανθρωπολογίας.

Μια οικοκοινότητα συνήθως αποτελείται από άτομα που έχουν επιλέξει να δοκιμάσουν μια εναλλακτική λύση απέναντι στον συγκεντρωτισμό και την κεντρική εξουσία. Κάποιοι άνθρωποι βλέπουν την παγκοσμιοποίηση, τον καταναλωτικό τρόπο ζωής, την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, την αυξανόμενη επέκταση των αστικών κέντρων, τη βιομηχανική γεωργία και κτηνοτροφία καθώς και την υπερεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα ως τάσεις που πρέπει να αλλάξουν για να αποφευχθεί η οικολογική καταστροφή. Βλέπουν τις κοινότητες με μικρό αριθμό κατοίκων και με μικρό οικολογικό αντίκτυπο ως μια εναλλακτική πρόταση. Παρόλα αυτά, πολλές από αυτές τις κοινότητες δεν ασπάζονται κάποιο είδος αναχωρητισμού αλλά συνεργάζονται μεταξύ τους για τη δημιουργία ενός δικού τους δικτύου.

Ο όρος συνειδητή κοινότητα χρησιμοποιήθηκε επίσημα έπειτα από μια συνάντηση το 1948 στις ΗΠΑ ατόμων που ενδιαφέρονταν για την ίδρυση εναλλακτικών κοινοτήτων. Ο όρος «συνειδητή» εκφράζει τη συνειδητή θέληση των ατόμων να βρεθούν μεταξύ τους. Η FIC (Fellowship of Intentional Communities), που γεννήθηκε τότε, διέκρινε τις εξής κατηγορίες συνειδητών κοινοτήτων: οικοδομικοί συνεταιρισμοί, κοινοπραξίες γης (land trusts), κομμούνες, κιμπούτς, άσραμς και κοοπερατίβες σπιτιών.

Ορισμός

Το 1991 ο Robert Gilman δημιούργησε έναν νέο όρο που τείνει να γίνει επίσημος: Τις οικοκοινότητες ή οικοχωριά. Έγινε ευρύτερα αποδεκτός ως μία ακόμα κατηγορία συνειδητής κοινότητας. Ο Gilman όρισε ένα οικοχωριό ως έναν οικισμό όπου:

Το πλήθος των κατοίκων επιτρέπει την υγιή κοινωνική και πολιτική δικτύωση (συνήθως έως 150 άτομα).
Υπάρχουν όλες οι βασικές και απαραίτητες δομές για να μπορεί να ζήσει κάποιος άνθρωπος.
Οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι ακίνδυνα ενσωματωμένες στον φυσικό κόσμο.
Είναι βιώσιμος, δηλαδή συντηρείται από μία υγιή ανθρώπινη ανάπτυξη η οποία μπορεί να συνεχίζεται επιτυχώς στο αόριστο μέλλον, χωρίς επιβλαβείς επιδράσεις στο περιβάλλον.
Πρέπει να έχει πολλαπλά κέντρα πρωτοβουλιών.

Οι αρχές στις οποίες βασίζονται οι οικοκοινότητες μπορούν να εφαρμοστούν σε αστικό και υπαίθριο περιβάλλον, όπως επίσης και σε «ανεπτυγμένες» όπως και σε «αναπτυσσόμενες» χώρες. Οι υποστηρικτές των οικοκοινοτήτων συνήθως αναζητούν δομική ανεξαρτησία και όσο το δυνατόν λιγότερο εμπόριο έξω από την οικοπεριοχή τους. Οι υπαίθριες οικοκοινότητες βασίζονται συνήθως σε βιολογική καλλιέργεια, μόνιμη καλλιέργεια (permaculture) καθώς και άλλες πρακτικές που λειτουργούν υπέρ του οικοσυστήματος και της βιοποικιλότητας.

Μια οικοκοινότητα βασίζεται συνήθως σε:

«Πράσινο» κεφάλαιο υποδομής.
Αυτόνομες κατοικίες για την ελαχιστοποίηση του οικολογικού ίχνους.
Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Μόνιμη καλλιέργεια (permaculture).
Διάφορες μορφές υποστηρικτικής κοινότητας και κοινοτικών πρακτικών.
Ο κεντρικός σκοπός πολλών οικοκοινοτήτων είναι να αποτελέσουν παράδειγμα βιώσιμου οικισμού, δηλαδή τα περισσότερα πράγματα που χρειάζονται να παράγονται εκεί επί μονίμου βάσεως.

Η οργάνωση μιας οικοκοινότητας στηρίζεται σε έναν ελάχιστο «κώδικα ηθικής» και το τελικό αποτέλεσμα έχει χαρακτηρισθεί ως οικοαναρχισμός (ή οικολογική αναρχία):

Αγορά από τα ίδια τα μέλη ώστε να ενισχυθεί η τοπική οικονομία.
Τοπική παραγωγή και διάθεση του φαγητού.
Περιορισμός της υπερκατανάλωσης αγαθών.
Συναινετική λήψη αποφάσεων.
Σεβασμός της διαφορετικότητας του κάθε ατόμου.

Η οικοαναρχία αποτελεί συγχρόνως κλάδο του σύγχρονου αναρχισμού και τάση του οικολογικού κινήματος.

Δείτε επίσης

Συνειδητή κοινότητα
Οικοαναρχισμός
Πράσινος αναρχισμός
Μόνιμη καλλιέργεια
Βιωσιμότητα
Οικολογία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Global Ecovillage Network Διεθνές Δίκτυο Οικοκοινοτήτων με κατάλογο οικοκοινοτήτων σε όλο το κόσμο
Intentional Communities Website Ανάλογος δικτυακός τόπος με διευρυμένου ορισμού κατάλογο κοινοτήτων διεθνώς
Eurotopia Λίστα Οικοκοινοτήτων στη Ευρώπη
Κίνηση για τη δημιουργία Οικοκοινότητας Προσπάθεια για τη δημιουργία μιας οικοκοινότητας στην Ελλάδα

δίκτυο οικοκοινοτήτων ελλάδας

http://ecovillagegreece.wordpress.com/

…………………………………………………………

«Οικοκοινότητες στην Ελλάδα : Ουτοπία ή πραγματικότητα»

Ο Έλληνας φιλόσοφος και μαθηματικός Πυθαγόρας δημιούργησε στον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας (560πχ) μία από τις πρώτες γνωστές κοινότητες με χαρακτηριστικά που την κατατάσσουν στους προγόνους μιας σημερινής οικοκοινότητας. Σήμερα, χιλιάδες χρόνια αργότερα, ενώ στην Ευρώπη και παγκοσμίως, ο αριθμός των οικοκοινοτήτων συνεχώς αυξάνεται, στην Ελλάδα δεν είναι ιδιαίτερα γνωστές οι προσπάθειες δημιουργίας τέτοιων συνειδητών κοινοτήτων.

Έχοντας αυτό σαν αφετηρία, μία μικρή ομάδα ανθρώπων, που μοιράζονται το κοινό τους ενδιαφέρον στο ζήτημα, οργάνωσαν μία συνάντηση στην Αθήνα με τον τίτλο «Οικοκοινότητες στην Ελλάδα : Ουτοπία ή πραγματικότητα»

Η συνάντηση έλαβε χώρα στις 31 Μαΐου, με πενήντα περίπου συμμετέχοντες, ανθρώπους προερχόμενους από διαφορετικά επαγγελματικά υπόβαθρα και με ποικίλα ενδιαφέροντα. Τρεις βασικοί ομιλητές, μοιράστηκαν τις παλιές και καινούριες εμπειρίες που απέκτησαν μέσα από τη συμμετοχή τους στην προσπάθεια δημιουργίας μίας οικοκοινότητας στην Ελλάδα.

Ο Γιώργος Μαυρουλέας, μίλησε για τις εμπειρίες του σε μία μικρή κοινότητα στην κεντρική Ελλάδα έξω από τη Λαμία, στις αρχές της δεκαετίας του ΄80. gmavrouleas@monotech.gr

Μίλησε για τον ιδεαλισμό και πώς αυτός μπορεί να καταλήξει στους ισχυρούς δεσμούς φιλίας που χαρακτηρίζουν διαχρονικά την ομάδα του. Επίσης, αποδείχθηκαν ισχυρότεροι από την πρόκληση που αντιμετώπισε η ομάδα να είναι αποτελεσματική σε αγροτικές εργασίες με τις οποίες οι περισσότεροι έρχονταν πρώτη φορά σε επαφή, όπως και τις λοιπές δυσκολίες που συνάντησε η κοινότητα στην προσπάθειά της να γίνει οικονομικά βιώσιμη. Η κοινότητα αυτή, που επιβιώνει κατά κάποιο τρόπο μέχρι σήμερα, με διαφορετική δομή, αποτελεί ίσως ένα από τα παλαιότερα παραδείγματα οικοκοινότητας στο οποίο μπορούμε να αναφερθούμε.

Επόμενος ομιλητής ήταν ο Δημήτρης Τσιγγάνης. Πληροφόρησε το κοινό για την ύπαρξη μίας νεοσυσταθείσας ομάδας ανθρώπων με το όνομα «Ενάργεια» που σχεδιάζει σύντομα να εγκατασταθεί στο Πήλιο, όπου πρόσφατα εξασφάλισαν μία έκταση γης. Τόνισε τη μεγάλη σημασία της συνεργασίας και του αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ των ανθρώπων που ζουν στο πλαίσιο μίας οικοκοινότητας. Θεμέλιο της κοινότητας, που θα επιτρέψει τη βιωσιμότητα της για το μέλλον, είναι οι σχέσεις που αναπτύσσουν τα μέλη της μεταξύ τους. Το θεμέλιο αυτό, όπως είπε ο κύριος Τσιγγάνης, αποτελείται από δύο βασικές αρχές : την αγάπη και την ελευθερία. enargeia@heartinmind.org

Τελευταίος βασικός ομιλητής της βραδιάς ήταν ο Νίκος Φρατζεσκάκης. Η κοινότητα της οποίας είναι μέλος δημιουργήθηκε από μία ομάδα ανθρώπων που ζούσε στην Αθήνα, από το πόθο της επιστροφής στις ρίζες καθώς και να δοθεί μία νέα πνοή στο χωρίο των προγόνων τους, το Βάμο στη χερσόνησο Αποκορώνου της Κρήτης. Η κοινότητα σύστησε ένα αγροτουριστικό συνεταιρισμό, μέλη του οποίου είναι όλοι οι συμμετέχοντες σε αυτήν. Άνθρωποι υψηλού μορφωτικού επιπέδου για τα δεδομένα μίας συμβατικής κοινωνίας όπως γιατροί, μηχανικοί και αρχιτέκτονες, τώρα απασχολούνται καθημερινά με τη διατήρηση μίας ταβέρνας, τη φροντίδα των ξενώνων, τις καλλιέργειες και τη διαχείριση της κοινότητας. Ο Φρατζεσκάκης, υποστήριξε ότι η ανταμοιβή ήταν πολλαπλής σημασίας, καθώς, για παράδειγμα, έγιναν εκτεταμένες αναστυλώσεις αξιόλογων παραδοσιακών κτισμάτων ενώ η κοινότητα συνέβαλε γενικά στη ευημερία του τόπου βάσει των αρχών της βιωσιμότητας. Η ανταμοιβή για τα ίδια τα μέλη της κοινότητας (που πλέον έχουν φτάσει τους 60) ήταν σπουδαία : μία ζωή γεμάτη τραγούδι, καλό φαγητό και το σημαντικότερο, ήπιοι (φυσικοί) ρυθμοί ζωής.

Τις παραπάνω εισηγήσεις, ακολούθησε η γενική παρουσίαση δύο οικοκοινοτήτων, οι εκπρόσωποι των οποίων δεν μπόρεσαν να είναι παρόντες για μια πιο αναλυτική έκθεση των δραστηριοτήτων τους :

της κοινότητας Πελίτι

Το Πελίτι, μία κοινότητα βασισμένη στην καλλιέργεια της γης, βρίσκεται έξω από το Παρανέστι της Δράμας. Μία από τις σπουδαιότερες δραστηριότητές του είναι η δημιουργία προγράμματος ανταλλαγής σπόρων μεταξύ αγροτών στην Ελλάδα. Το Πελίτι έχει σαν στόχο να δρα ταυτόχρονα ως τράπεζα σπόρων αλλά και να προωθεί τούς σπόρους που κατάγονται αυθεντικά από το ελληνικό έδαφος.

Σύντομες παρουσιάσεις του έργου τους έκαναν δύο επιπλέον οργανώσεις, η “F.A.R.M.A” (Fight for Alternative Renewable Methods and Autonomy), και η «Κίνηση για τη Δημιουργία Οικοκοινότητας».

Η “F.A.R.M.A” είναι μία οργάνωση που αριθμεί 40 περίπου μέλη με βασική δράση να συμβάλλει στην προσπάθεια κατασκευής αυτοσχέδιων ανεμογεννητριών και μικρού υδροηλεκτρικού έργου στην Τσιάπας στο Μεξικό, με στόχο την ηλεκτροδότηση κοινοτήτων των Ζαπατίστας. farma@riseup.net

Η «Κίνηση για τη Δημιουργία Οικοκοινότητας» έχει εκπονήσει μία μέθοδο-ερωτηματολόγιο που σκοπό έχει να βοηθά όσους ενδιαφέρονται για το θέμα των εναλλακτικών κοινοτήτων να αντιλαμβάνονται τα ζητήματα που προκύπτουν στα πλαίσια της δημιουργίας τέτοιων μορφών κατοίκησης . Όραμά τους είναι να σχηματίσουν μία ομάδα από αποφασισμένους και εμπνευσμένους ανθρώπους με τελικό στόχο τη δημιουργία της δικής τους οικοκοινότητας.

Η συνάντηση κατά γενική παραδοχή ήταν πολύ κατατοπιστική, καθώς φώτισε το τοπίο των προσπαθειών που λαμβάνουν χώρα στην Ελλάδα για τη δημιουργία οικοκοινοτήτων. Όλες οι παρουσιάσεις έτυχαν θερμής αποδοχής από τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα Μερκούρη, στο Θησείο.

Έτσι, η ευκαιρία της επαφής με αυτή τη συνάντηση φαίνεται πως μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για τη δημιουργία ενός υποστηρικτικού δικτύου μεταξύ των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται σε σχετικά ζητήματα στην Ελλάδα, που θα συμπληρώνει τις ατομικές προσπάθειες βοηθώντας την ανταλλαγή εμπειριών και πληροφοριών όπως και συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός πιο δυναμικού κινήματος.

Σχετικοί σύνδεσμοι για παραπάνω πληροφορίες:

www.peliti.gr

http://oikokoinotita.blogspot.com/

Τοπικοποίηση

Τοπικοποίηση είναι η στρατηγική με την οποία θα απαντήσουμε στην “υπαρκτή” παγκοσμιοποίηση και θα επιδιώξουμε τη στροφή σε μια αποκεντρωμένη, επανατοπικοποιημένη, αυτοδιαχειριζόμενη, οικολογική κοινωνία της ισοκατανομής, που θα έχει σαν κύτταρο την αυτοδύναμη κοινότητα και το δήμο και θα στηρίζεται στην ομοσπονδιοποίηση δήμων-περιφερειών-εθνών. Για το ξεπέρασμα του δυτικού μοντέλου ανάπτυξης, της κλιματικής-οικολογικής καταστροφής, του καπιταλισμού και του εθνικού κεντρικού κράτους.

Τοπικοποίησηhttp://topikopoiisi.blogspot.com

Γ. Κολέμπας: Χρειάζεται επειγόντως να αναπτυχθεί ένας ουσιαστικός δημόσιος διάλογος

http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/ti-na-kanoyme-apanta-o-giorgos-kolempas

ΒΙΒΛΙΟ

Γιώργος Κολέμπας / Βασίλης Γιόκαρης

Κοινωνικοποίηση: Η διέξοδος από τις συμπληγάδες του κρατισμού και της ιδιωτικοποίησης