Η σύλληψη ωδικών πτηνών – Μια βάρβαρη «νησιωτική παράδοση»

 

Της Εύπλοιας

Σε κάποια αιγαιοπελαγίτικα νησιά ενδημεί η δημοφιλής «παραδοσιακή» τεχνική της αιχμαλωσίας ωδικών πτηνών με δίχτυα -«Άρες» κατά την τοπική ονομασία ή «Λίμνες»- που οδηγεί κάθε χρόνο στην εξόντωση χιλιάδες μεταναστευτικά πτηνά, που περνούν από τα νησιά προκειμένου να διαχειμάσουν στη χώρα μας ή έχοντας προορισμό την Αφρική.

Τα σημεία που προσφέρονται για να στηθούν οι Άρες σε κάθε νησί και η περίοδος που θα πέσουν τα δίχτυα είναι συγκεκριμένα. Την εποχή της μετανάστευσης των πουλιών, σε έναν εκχερσωμένο και ειδικά διαμορφωμένο χώρο, με τεχνητό νερόλακκο και ταΐστρα με σπόρους, βάζουν καπάτζες (παγίδες πουλιών), δίχτυα, και τριγύρω στα παρακείμενα δενδρύλλια και στους θάμνους τοποθετούν ξόβεργες, φτιαγμένες από λεπτά κλαδιά αγριελιάς επαλειμμένα με ιξώδη κόλλα για να κολλήσουν πάνω τους τα πουλιά.

Η προσέλκυση των ωδικών πουλιών στις «Άρες», γίνεται με τη χρήση παγιδευμένων σε κλουβιά «κραχτών» – θηλυκών καλλίφωνων πουλιών όπως καρδερίνες, φλώροι και σκαρθάκια- που τοποθετούνται κοντά στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο.

Οι πουλοπιάστες κρύβονται σε ένα μικρό κατάλυμα καμουφλαρισμένο εξωτερικά με φρύγανα. Tα πουλιά που πλησιάζουν ακολουθώντας το κάλεσμα των «κραχτών» θα παγιδευτούν από ένα μεγάλο δίχτυ που έχει απλωθεί επιμελώς πάνω από το εκχερσωμένο  πλάτωμα και με την κατάλληλη κίνηση του πουλοπιάστη πέφτει ξαφνικά πάνω τους την ώρα που τρώνε σπόρους ή πίνουν νερό.

Υπάρχουν φορές που οι πουλοπιάστες πιάνουν έως και 500 πουλιά  γεμίζοντας ολόκληρα τσουβάλια με καρδερίνες, φλώρια, μαυροσκούφηδες, κοκκινολαίμηδες, καρβουνιάρηδες κ. α. Αρκετοί απ’ αυτούς σκοτώνουν επί τόπου τα θηλυκά αλλά και όσα από τα πουλιά έχουν κολλήσει για τα καλά πάνω στις ξόβεργες.

Από τη συνολική «συγκομιδή» ξεδιαλέγονται τα πουλιά με τις ωραιότερες φωνές, εγκλωβίζονται σε μικροσκοπικά κλουβιά και τοποθετούνται σε μπαούλα ή σε σκοτεινά υπόγεια για να «εξημερωθούν». Φυσικά δεν αντέχουν όλα αυτό το βασανιστήριο. Στη συνέχεια τα περισσότερα προωθούνται προς πώληση σε τοπικά pet-shops ή οδεύουν στο παζάρι άγριων πτηνών που γίνεται στο Σχιστό του Πειραιά. Κάποια ανταλλάσσονται και τα υπόλοιπα καταλήγουν στο πιάτο του πουλοπιάστη. Η πρακτική αυτή ακολουθείται κάθε χρόνο στις περιόδους της ανοιξιάτικης και της φθινοπωρινής μετανάστευσης.

Οι πουλοπιάστες συνήθως δεν αναπαράγουν τα πουλιά. Οι περισσότεροι πιάνουν 500 και δεν αναπαράγουν κανένα. Τα πωλούν από δεκάδες μέχρι εκατοντάδες ευρώ.

Στο παζάρι του Σχιστού όπου γίνονται οι αγοραπωλησίες οι τιμές για τις καρδερίνες κυμαίνονται από 200 έως 400 ευρώ και φτάνουν και τα 1000 ευρώ οι «μεταλλαγμένες», ενώ τα άγρια είναι πιο φθηνά.

Φυσικά, η «παράδοση» αυτή παραβιάζει την εθνική και διεθνή νομοθεσία και εκθέτει τη χώρα μας διεθνώς ως ένα από τα κράτη με τη μεγαλύτερη αδυναμία και έλλειψη βούλησης να επιβάλει στοιχειώδη μέτρα προστασίας για τα άγρια πουλιά.

Η βάρβαρη αυτή ενασχόληση είναι κατάλοιπο των χρόνων εκείνων που οι νησιώτες ζώντας στους θαλασσόβραχους με τη φτωχή βλάστηση και τα ελάχιστα νερά, τις μικρές και γεμάτες κόπο καλλιέργειες και τα λιγοστά θηράματα εξασφάλιζαν με δυσκολία την τροφή της επόμενης ημέρας. Επιδίδονταν λοιπόν, την άνοιξη και το φθινόπωρο, στο κυνήγι και στην με κάθε τρόπο παγίδευση των μεταναστευτικών πουλιών τα οποία πάστωναν και στοίβαζαν σε πήλινα κιούπια με λάδι για να διατηρούνται  και να υπάρχει κρέας για όλη τη χρονιά.

Σήμερα όμως το βάναυσο και παρωχημένο αυτό έθιμο, παράνομο έτσι κι αλλιώς, φαντάζει σαν μια αχρείαστη βαρβαρότητα που, υπό το κάλυμμα μιας αναχρονιστικής «παράδοσης», στην πραγματικότητα γίνεται με κίνητρο το εξαιρετικά επικερδές εμπόριο των άγριων πτηνών.

Σε πολλά ελληνικά νησιά, αλλά και στην Κύπρο, στη Μάλτα και στα ανατολικά νησιά της Αδριατικής παραλίας η κατάσταση είναι ολέθρια. Η σύλληψη των πουλιών και το εντατικό κυνήγι οδηγεί πολλές χώρες αντί να είναι οι απαιτούμενοι χώροι αναπαυτικών στάσεων στην θάλασσα και στις παραλίες να καθίστανται παγίδες θανάτου.

Λίγα χρόνια πριν, κλιμάκιο του Δασονομείου Nάξου επισκέφθηκε τη Σαντορίνη και, όταν διαπίστωσε σωρεία παραβάσεων της νομοθεσίας για τη συλλογή πουλιών, προχώρησε στην κατάθεση μηνύσεων. Αυτό όμως είχε σαν αποτέλεσμα να ξεσηκωθεί μερίδα των κατοίκων που ασχολούνται με την λαθροθηρία, οι οποίοι έκαναν μάλιστα τριήμερη κατάληψη του Επαρχείου υπερασπιζόμενοι την «πανάρχαια παράδοσή τους». Ενδεικτικό του πόσο εδραιωμένο είναι το συγκεκριμένο έθιμο είναι το γεγονός ότι τοπική μηνιαία εφημερίδα είχε δημοσιεύσει άρθρο στο οποίο η εν λόγω δραστηριότητα προβαλλόταν ως «παραδοσιακή» και με λαογραφικό χαρακτήρα. Kαλούσε μάλιστα τους τουρίστες να συμμετάσχουν!

Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι αντίθετος στη διατήρηση του σκληρού αυτού εθίμου είναι ακόμη και ο τοπικός κυνηγετικός σύλλογος. Η επίσημη καταγγελία μάλιστα που έκανε η EOE προς τη Διεύθυνση Δασών N. Κυκλάδων στις 19/10/05, οδήγησε στην άμεση κινητοποίηση τόσο της αρμόδιας Διεύθυνσης όσο και της Oμοσπονδιακής Θηροφυλακής και του Kυνηγετικού Συλλόγου της Σαντορίνης, που σε συνεργασία ξεκίνησαν τη διενέργεια ελέγχων.

Στην Aνάφη και τη Φολέγανδρο, υπάρχουν επίσης πολλοί κάτοικοι που ασχολούνται με την παγίδευση πουλιών.

Στη Σύμη καμιά πενηνταριά κάτοικοι πιάνουν κάθε χρόνο αρκετές εκατοντάδες πουλιά. Τα υποτιθέμενα «καλά» καταλήγουν σε κλούβες, τα δε λιγότερο «καλά» αρσενικά και σχεδόν όλα τα θηλυκά (τσουτσούκες) θανατώνονται και τηγανίζονται.

Όπως κάθε άνοιξη έτσι και φέτος, εκατοντάδες λαθροκυνηγοί πιάνουν τα «πόστα» τους στα Ιόνια Νησιά, συνεχίζοντας την «παράδοση της ντροπής»: το ανοιξιάτικο παράνομο κυνήγι στοχεύοντας, κατά κύριο λόγο, τα κοπάδια  των τρυγονιών. Το ανοιξιάτικο κυνήγι είναι παράνομο εδώ και χρόνια στην Ελλάδα, αφού η Ευρωπαϊκή Ένωση απαγορεύει το κυνήγι κατά τη μετανάστευση. Διεξάγεται κυρίως σε μικρά νησιά και ακρωτήρια στο Ιόνιο Πέλαγος: Νότια Ζάκυνθος, Παξοί – Αντίπαξοι, Διαπόντια νησιά, Νότια Κέρκυρα. Τα τρυγόνια, αφού διανύσουν περισσότερα από 2.500 χλμ. πάνω από την έρημο και στη συνέχεια τη Μεσόγειο, σταματούν αδύναμα και εξουθενωμένα στα Ιόνια Νησιά προκειμένου να ανεφοδιαστούν, ώστε να συνεχίσουν το ταξίδι τους για τις περιοχές φωλιάσματος στη Βόρεια Ευρώπη. Στους Αντίπαξους διηγούνται ότι σε μια «πολύ καλή» ημέρα για τους λαθροθήρες μπορεί να σκοτωθούν χιλιάδες τρυγόνια.

Εκπρόσωπος της Ομάδας της Ορνιθολογικής για το Κυνήγι, τονίζει: «Είναι απίστευτες για τη σημερινή εποχή οι εξιστορήσεις ντόπιων στα Ιόνια Νησιά οι οποίοι δεν μπορούν να βγουν από τα σπίτια τους κατά τη διάρκεια του ανοιξιάτικου κυνηγιού. Όποιοι από αυτούς τολμήσουν να αντισταθούν σε αυτή τη δήθεν παράδοση έχουν να αντιμετωπίσουν αντίποινα από τους λαθροθήρες οι οποίοι πολλές φορές θα πυροβολήσουν κοντά στο σπίτι τους, στους μετρητές της ΔΕΗ, τα ζώα τους ή οπουδήποτε αλλού βρουν».

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κυνηγετική Συνομοσπονδία Ελλάδας και τα μέλη της έχουν καταδικάσει το ανοιξιάτικο κυνήγι, ενώ η Ομοσπονδιακή Θηροφυλακή κάθε χρόνο έρχεται αντιμέτωπη με τους λαθροθήρες. Μετά από συνεννοήσεις που έγιναν σε τοπικό επίπεδο με τη Θηροφυλακή αποφασίστηκε να εντείνει την παρουσία της στα κρίσιμα σημεία όπου οργιάζει η λαθροθηρία, όπως στους Οθωνούς, τους Παξούς και Αντίπαξους και τη Νότια Ζάκυνθο. Παράλληλα, το Λιμενικό Σώμα της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, το Δασαρχείο Ζακύνθου και ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου συμφώνησαν στην προσπάθεια πάταξης της ανοιξιάτικης λαθροθηρίας.

Περίπου 1,4 εκατ. μεταναστευτικά πουλιά, όπως τσίχλες και αμπελοπούλια,  υπολογίζεται ότι σκότωσαν παράνομα το περασμένο φθινόπωρο οι Κύπριοι κυνηγοί, τα περισσότερα με ξόβεργες και παγίδες με δίχτυα.

Σύμφωνα με πληροφορίες από την οικολογική οργάνωση Birdlife Cyprus, ο αριθμός αυτός θεωρείται ρεκόρ για την τελευταία δεκαετία. Η παράνομη παγίδευση ενός τόσο μεγάλου αριθμού μεταναστευτικών πουλιών έχει οδηγήσει στο νεόκοπο “έθιμο” εμπορίας και προμήθειας των εστιατορίων με παράνομους μεζέδες γνωστούς ως αμπελοπούλια.

Γύρω στα τέσσερα εκατομμύρια μεταναστευτικά πουλιά σκοτώθηκαν και φέτος στις αυτοσχέδιες παγίδες των Ισπανών λαθροκυνηγών. Χιλιάδες πουλοπιάστες στην Καστεγιόν της ανατολικής Ισπανίας και στις γειτονικές περιοχές έχουν ήδη στήσει τις φονικές τους παγίδες, καλυμμένες με κλαδάκια στα οποία έχουν ρίξει κόλλα.

Τα περισσότερα από τα πουλιά που θανατώνονται καταλήγουν να σερβίρονται σε μπαρ της Ισπανίας, με τους ντόπιους να υποστηρίζουν ότι η «μαζική εξόντωση» αποτελεί μέρος της πολιτιστικής τους κληρονομιάς που έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ρώμη.

Σύμφωνα με την ιταλική Ένωση για την Προστασία των Πτηνών, κάθε χρόνο, από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο, εκατοντάδες λαθροκυνηγοί κυνηγούν έως και 600 χιλιάδες πουλιά στις περιοχές της Σαρδηνίας Sulcis και Sarrabus. Τα πουλιά που αιχμαλωτίζονται είναι κυρίως τσίχλες, κότσυφες και κοκκινολαίμηδες και παγιδεύονται με δίχτυα και θηλιές από νάιλον, που τοποθετούνται στο έδαφος ή σε κλαδιά. Καθώς η θήρα δεν είναι επιλεκτική, πλήττει και άλλα ευπαθή είδη όπως τους μαυροτσιροβάκους και τους σταφιδοτσιροβάκους.

Από τον Οκτώβριο του 2009 έως τον Ιανουάριο του 2010, 85 εθελοντές της Ένωσης κατέστρεψαν εντός 50 ημερών 25 000 παγίδες και δίχτυα και κατήγγειλαν αρκετούς λαθροθήρες στους καραμπινιέρους. Εντούτοις, οι αρμόδιες αρχές για τον έλεγχο της θήρας και της τοποθέτησης παγίδων, έχουν να επιδείξουν μηδαμινό έργο σε αντίθεση με τον φορέα κατά της λαθροθηρίας της Μπρέσια που επιδεικνύει μεγάλη δραστηριότητα.

Η αστυνομία ποτέ δεν ανέλαβε δράση κατά των εστιατορίων, αγορών και κρεοπωλείων που παράνομα εμπορεύονται πτηνά που έχουν αιχμαλωτιστεί με παγίδες – άλλωστε από τη σημαντικότερη εφημερίδα του Κάλιαρι προβλήθηκε ως εθνικό, πιάτο με πτηνά που έχουν αιχμαλωτιστεί με παγίδες.

Μοναδική εξαίρεση σε όλη αυτή την αναχρονιστική παράνοια είναι το μικρό νησί Τήλος στα Δωδεκάνησα που έχει απαγορεύσει το κυνήγι από 15ετίας. Ωστόσο, η Τήλος παραμένει μία μοναδική νησίδα ασφαλείας για την ανεμπόδιστη στάση των αποδημητικών πουλιών κατά τις μεταναστευτικές τους πτήσεις. Το μικρό αυτό νησί απέδειξε με τον καλύτερο τρόπο ότι υπάρχουν πειστικές εναλλακτικές για το κυνήγι των πουλιών. Η απαγόρευση του κυνηγιού στην Τήλο δημιούργησε τις στέρεες βάσεις για ένα κοινωνικά υπεύθυνο και συμβατό προς τη φύση οικοτουρισμό. Με την ποικιλοχρωμία και την ανενόχλητη ειρήνη του το νησί προσελκύει καθʼ όλη τη διάρκεια του χρόνου επισκέπτες φυσιολάτρες. Και μόνο αυτή η πολυμορφία των πουλιών αναπαραγωγής είναι εξαιρετική: Παρατηρήθηκαν το γεράκι της Ελεονόρας, ο σπιζαετός, ο αετογέρακας, ο αιγαιόγλαρος και η χαλκοκουρούνα. Ένας προσεγμένος τουρισμός δημιουργεί καθʼ όλο το έτος μία σημαντική πηγή εισοδήματος για τους νησιώτες.

Τέλος, είναι γνωστή η περίπτωση της Μάλτας που καταδικάστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση γιατί, παρά την Ευρωπαϊκή οδηγία, επέτρεψε το ανοιξιάτικο κυνήγι με αποτέλεσμα εκατόμβες νεκρών πουλιών. Μετά απ’ αυτό οι Άγγλοι ορνιθολόγοι και παρατηρητές αποφάσισαν να μποϋκοτάρουν τη Μάλτα αποτρέποντας τους συμπατριώτες τους από το την επισκεφτούν.

Όσοι ασχολούνται με τον τουρισμό ας συμβουλευτούν τους Μαλτέζους συναδέλφους τους για να τους ενημερώσουν για τις οικονομικές επιπτώσεις που είχε το μποϋκοτάζ αυτό.

………………………………

Βίντεο και φωτογραφίες για τη δράση των Λαθροθηρών στη Σύρο

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ:

https://picasaweb.google.com/lh/photo/G6bE8zuY3EyhKSVZXPvrFJLzCKWT9hyMHTYs6JQJxFs?feat=email