Οι δικαστικές αναφορές και το ιστορικό μιας ανίερης προσπάθειας διασύνδεσης
———————————————————————————————–
ΔΕΗ – ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΙΑΣ ΑΝΙΕΡΗΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ
———————————————————————————————–
1993: Η ΔΕΗ αναγγέλλει το έργο σύνδεσης των Κυκλάδων με το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτροδότησης με υποθαλάσσιες και εναέριες γραμμές υψηλής τάσης που θα στηρίζονται σε πυλώνες και ιστούς με βοηθητικούς καινούριους υποσταθμούς κατά τόπους. Οι γραμμές θα ξεκινούν από Εύβοια και θα συνδέουν Άνδρο, Σύρο, Τήνο, Μύκονο, σε πρώτη φάση, ενώ σε δεύτερη φάση θα συνεχίζουν προς Πάρο, Νάξο, Σίφνο.
1994: Με παρέμβαση του ΥΠΕΧΩΔΕ διακόπτονται οι εργασίες, ενώ ζητείται από τη ΔΕΗ να υποβάλλει εμπεριστατωμένη μελέτη για εναλλακτικούς τρόπους ηλεκτροδότησης. Παράλληλα ξεκινούν οι πρώτες αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες που συνειδητοποιούν την επιβάρυνση που θα προκαλέσει το έργο στο περιβάλλον και στην υγεία τους.
1995: Ακολουθεί νέα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της ΔΕΗ και αρνητικές αποφάσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης με παράλληλες προσφυγές από πολίτες της Σύρου και της Μυκόνου στο Ε΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας. Τελικά το έργο ακυρώνεται με την απόφαση 2805/97 από το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ με το σκεπτικό ότι: «Στα ευπαθή οικοσυστήματα των μικρών νήσων των Κυκλάδων, μόνο ήπια τεχνικά έργα και παρεμβάσεις δύνανται να χαρακτηριστούν ως βιώσιμα και επιτρεπτά», προστασία που πηγάζει από το άρθρο 24 του Ελληνικού Συντάγματος.
1998: Η ΔΕΗ όμως στερούμενη οποιασδήποτε ευαισθησίας προς το περιβάλλον επανέρχεται με μια ελάχιστα αλλαγμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Απορρίπτει οποιονδήποτε άλλο εναλλακτικό τρόπο κάλυψης των αναγκών σε ηλεκτρική ενέργεια επικαλούμενη υψηλό οικονομικό κόστος και πετυχαίνει νέα προέγκριση από το ΥΠΕΧΩΔΕ.
2000: Ενώ ο Δήμος Άνω Σύρου και πολίτες της Μυκόνου είχαν καταθέσει νέες προσφυγές στο ΣτΕ, η ΔΕΗ επανήλθε με νέα μελέτη ζητώντας από την ολομέλεια του ΣτΕ την ακύρωση της απόφασης του Ε΄ Τμήματος και την εγκατάσταση των πυλώνων υψηλής τάσης.
2007: To ΥΠΕΧΩΔΕ κάνει ελιγμό και το σχέδιο της ΔΕΗ για μεταφορά Υψηλής τάσης μετατρέπεται σε Μέση τάση που μόνο σκοπό έχει τη μεταφορά της παραγόμενης ενέργειας από τα Αιολικά εργοστάσια στο ηπειρωτικό δίκτυο.
. . . . . . . . . .
Στη συνέχεια παρατίθεται εν συντοµία το σύνολο των δικαστικών αποφάσεων, οι οποίες έχουν εκδοθεί έως σήμερα και αφορούν τα προτεινόμενα έργα διασύνδεσης των Κυκλάδων µε το Ηπειρωτικό Σύστηµα.
Οι αποφάσεις του ΣτΕ για ακύρωση Προέγκρισης Χωροθέτησης (Π.Χ.) και Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Π.Ο.), με σκεπτικό που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση και δεν μπορούν να τα αγνοούν όσοι επανέρχονται σε ένα θέμα που για τους νησιώτες θεωρείται λήξαν.
ΟΙ ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΕΚΥΨΑΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΤΙΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ ΚΑΙ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΜΕ ΤΟ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Απόφαση 2805/1997 Ε’ τµήµατος του ΣτΕ για ακύρωση εξ ολοκλήρου της Π.Χ. 4978/2.10.1995
Το σκεπτικό της απόφασης συνοψίζεται στα εξής:
Για την προστασία του περιβάλλοντος (άρθρα 106 και 24 Συντάγµατος και άρθρα 2 και 130Ρ Συνθήκης Maastriht) επιβάλλεται η κατασκευή µόνο έργων βιώσιµων-φιλικών προς το περιβάλλον και όχι µόνο µε τεχνικοοικονοµικά κριτήρια.
Επιτρέπεται η κατασκευή µόνον ήπιων έργων στα ευπαθή οικοσυστήµατα
Οι ακτές και τα µικρά νησιά είναι ευπαθή οικοσυστήµατα.
Απαιτείται σεβασµός της φέρουσας ικανότητας των µικρών νήσων και αποκλεισµός των τεχνολογιών που απειλούν την ισορροπία των ευπαθών οικοσυστηµάτων τους.
Επιδιώκεται περιορισµός της ανάπτυξης των νήσων στην ικανότητα των τοπικών ενεργειακών πηγών και ιδίως των ΑΠΕ µε δίκτυο Χ.Τ. έως και Μ.Τ.
Το δίκτυο Υ.Τ. αποτελεί υποδοµή για την άγρια τουριστική και οικιστική ανάπτυξη µιας µικρής νήσου και είναι απειλή για το οικοσύστηµά της.
Τα νησιά Άνδρος, Τήνος, Σύρος και Μύκονος χαρακτηρίζονται ως ευπαθή οικοσυστήµατα µε πολιτισµικό κεφάλαιο που θα πρέπει να διαφυλαχθεί.
Η άγρια τουριστική και οικιστική ανάπτυξη των νήσων αυτών, η οποία έχει ήδη επέλθει, θα πρέπει να περιοριστεί και συνεπώς να µην επιτραπεί η κατασκευή δικτύου Υ.Τ. που ευνοεί την ανάπτυξη αυτή.
Η κατασκευή πυλώνων συνιστά βάναυση προσβολή του Κυκλαδίτικου τοπίου και των ιδιαίτερων πολιτιστικών στοιχείων, τα οποία προστατεύονται µε το άρθρο 24 του Συντάγµατος.
Αποφάσεις 2939/2000 και 2940/2000 της ολοµέλειας του ΣτΕ για ακύρωση µόνο για τις νήσους Μύκονο και Σύρο αντίστοιχα των Π.Ο. 70875/17.9.1999
Το σκεπτικό των αποφάσεων συνοψίζεται στα εξής:
Επαναλαµβάνει το σκεπτικό της απόφασης 2805/1997 του Ε’ Τµήµατος ΣτΕ περί προστασίας των ευπαθών οικοσυστηµάτων όπως αυτών των µικρών νήσων.
Διαπιστώνει παραβίαση του δεδικασµένου διότι πρόκειται για τους ίδιους διάδικους και επιπλέον υιοθετείται από τη Διοίκηση της ΔΕΗ το ίδιο τεχνικό έργο, παρά τις αιτιάσεις για αδυναµία κάλυψης των αναγκών µε ήπιες µορφές ενέργειας και ανάπτυξης των τοπικών σταθµών.
Ο Πρόεδρος και 11 Σύµβουλοι (από σύνολο 27 Συµβούλων και δύο Παρέδρων) διαφώνησαν µε τον λόγο περί παραβίασης του δεδικασµένου, διότι κατά την ερµηνεία που έδωσαν στην
απόφαση του ΣτΕ, επιβάλλονταν στη Διοίκηση της ΔΕΗ να αποκλείσει το ίδιο τεχνικό έργο µόνο εάν διαπιστώσει ότι µπορούν να αντιµετωπισθούν οι ανάγκες µε ηπιότερες παρεµβάσεις.
Υποστήριξαν δε ότι η ερµηνεία αυτή επιβάλλεται διότι αλλιώς θα συνιστούσε κρίση επί ζητήµατος τεχνικής και όχι διοικητικής φύσης.
Η ακύρωση περιορίστηκε στις νήσους Μύκονο και Σύρο επειδή µόνο για αυτές είχαν έννοµο συµφέρον οι αιτούντες. Με την κρίση αυτή διαφώνησαν 5 µέλη του δικαστηρίου, τα οποία έκριναν ότι θα έπρεπε οι Π.Ο. να ακυρωθούν εξ’ ολοκλήρου όπως συνέβη µε την 2805/1997.
Αποφάσεις Πρωτοδικείου για Άνδρο και Τήνο
Απόφαση 438/2001 Μονοµελούς Πρωτοδικείου Σύρου για λήψη ασφαλιστικών µέτρων για τα έργα υψηλής τάσης επί της Τήνου
Το σκεπτικό των απόφασης συνοψίζεται στα εξής:
Υιοθετεί τους ισχυρισµούς των προηγούµενων αποφάσεων του ΣτΕ.
Ισχυρίζεται ότι η ΔΕΗ όφειλε να αφαιρέσει τους πυλώνες επί της Άνδρου.
Προσάπτει στη ΔΕΗ ασέβεια στις αποφάσεις του ΣτΕ διότι ξεκίνησε την κατασκευή του έργου για το οποίο είχαν εκδοθεί ακυρωτικές αποφάσεις του ΣτΕ.
Ισχυρίζεται ότι η κατασκευή των έργων επί της Τήνου δεν είναι νόµιµη, επικαλούµενο τις αιτιολογήσεις του ΣτΕ περί προστασίας των ευπαθών οικοσυστηµάτων των νησιών.
Επικαλείται αλλοίωση και βάναυση προσβολή του περιβάλλοντος του παραδοσιακού οικισµού Ταραµπάδου, καθώς και ρύπανση του ατµοσφαιρικού αέρα από τα Η/Μ πεδία των γραµµών, στα οποία εκτίθενται οι κάτοικοι και οι επισκέπτες του νησιού, παρότι δέχεται ταυτόχρονα ότι δεν έχει πλήρως διαµορφωθεί επιστηµονική άποψη για τους κινδύνους αυτούς.
Δέχεται ότι το δικαίωµα χρήσης των περιβαλλοντικών αγαθών είναι αυτοτελές και αποτελεί ιδιωτικού δικαίου έκφανση του συνταγµατικά κατοχυρωµένου δικαιώµατος στο περιβάλλον.
Επικαλείται επίσης:
Δ κίνδυνο προσβολής της προσωπικότητας των κατοίκων αφού θα παρεµποδίζονται να χρησιµοποιούν, χωρίς κίνδυνο για την υγεία τους, πράγµατα κοινής χρήσης οπτική όχληση από την εγκατάσταση των εναέριων γραµµών.
Δεν δέχεται τον ισχυρισµό ότι η διασύνδεση είναι αναγκαία λόγω της µη επάρκειας του δυναµικού των τοπικών σταθµών για να καλυφθεί η ζήτηση.
Η απόφαση καταλήγει σε λήψη ασφαλιστικών µέτρων και απαγορεύει την κατασκευή έργων Υ.Τ. επί της Τήνου.
Απόφαση 676/2003 Μονοµελούς Πρωτοδικείου Σύρου για απόρριψη αίτησης για λήψη ασφαλιστικών µέτρων για την κατασκευή του υποσταθµού Άνδρου
Το σκεπτικό των απόφασης συνοψίζεται στα εξής:
Απορρίπτει τον ισχυρισµό της ΔΕΗ ότι δεν θα πρέπει να ληφθούν ασφαλιστικά µέτρα αφού η ΔΕΗ επιτελεί έργα ζωτικής σηµασίας για την ανάπτυξη της χώρας, για το λόγο ότι η ΔΕΗ έχει µετατραπεί σε Α.Ε.
Δέχεται ότι η γραµµή επί της Άνδρου έχει κατασκευαστεί από 6-ετίας και συνεπώς η όποια περιβαλλοντική επιβάρυνση έχει ήδη συντελεστεί.
Δέχεται επίσης ότι η κατασκευή του υποσταθµού και του οικίσκου στέγασής του δεν προκαλεί όχληση και περαιτέρω επιβάρυνση του περιβάλλοντος.
Δέχεται την άποψη ότι τα Η/Μ πεδία του δικτύου υψηλής τάσης για τα φορτία της Τήνου θα είναι παρόµοια εκείνων που δηµιουργούν οικιακές συσκευές.
Δέχεται επίσης ότι δεν έχει ακόµα διαµορφωθεί επιστηµονική άποψη για τον κίνδυνο από τα Η/Μ πεδία. Λαµβάνει υπόψη την προηγούµενη απόφαση του ίδιου δικαστηρίου για την Τήνο, την οποία όµως ουσιαστικά ανατρέπει ισχυριζόµενο ότι δύο χρόνια µετά την απόφαση αυτή ουδέν νεότερο ενισχυτικό στοιχείο της άποψης εκείνης προσκοµίστηκε.
Δέχεται την υποχρέωση της ΔΕΗ:
να παρέχει αδιάλειπτα ηλεκτρική ενέργεια χωρίς να προκαθορίζει εκείνη τη ζήτηση, να περιορίσει τις δυσµενείς επιπτώσεις από την λειτουργία των ΑΣΠ ή ακόµα και να διακόψει τη λειτουργία τους υπό την πίεση τοπικών φορέων και ιδιωτών Δέχεται ακόµη ότι η συµβολή των ΑΠΕ δεν µπορεί να είναι άνω του 20{239f029635181d89655d9f5197ced0c7530b2a0cc9cbc7d1798f9f7c796b465f} και ότι η λειτουργία τους απαιτεί δίκτυο Υ.Τ.
Συνάγει ότι στην τακτική δίκη ενδέχεται να αρθεί ο (τυχόν) παράνοµος χαρακτήρας της προσβολής, λόγω συγκρούσεως καθηκόντων.
Η απόφαση καταλήγει σε απόρριψη της αγωγής των κατοίκων της Άνδρου και επιτρέπει την κατασκευή του Υ/Σ Άνδρου.
Κατά την εκδίκαση της υπόθεσης έγινε παρέµβαση της ΡΑΕ και του ΔΕΣΜΗΕ υπέρ της ΔΕΗ.
Απόφαση 2823/2004 Πολυµελούς Πρωτοδικείου Αθηνών για απόρριψη αγωγής για την µη κατασκευή των έργων υψηλής τάσης επί της Τήνου.
Το σκεπτικό των απόφασης συνοψίζεται στα εξής:
Διαπιστώνει ότι δεν περιέχονται στο δικόγραφο, ή περιέχονται µε ασάφειες και ελλείψεις, τα πραγµατικά περιστατικά που θεµελιώνουν και κάνουν καλά ορισµένη την αγωγή.
Δέχεται ότι το περιβάλλον δεν έχει αναχθεί σε αυτοτελές έννοµο αγαθό του ιδιωτικού δικαίου.
Δστόσο, η καθαριότητα, η µη ρύπανση, η διατήρηση και η προστασία του περιβάλλοντος, η χρήση και η απόλαυση κοινόχρηστων αγαθών προστατεύονται από πλέγµα διατάξεων και η προσβολή τους εγείρει αξιώσεις.
Στην προκειµένη όµως περίπτωση δεν τεκµηριώνεται η βλάβη, ούτε και η έκτασής της, καθώς και το είδος της προσβολής που υφίσταται καθένας από τους ενάγοντες από την προσβολή των αγαθών αυτών εξαιτίας της κατασκευής των έργων υψηλής τάσης επί της Τήνου και γι’ αυτό απορρίπτει την αγωγή.
Το παραπάνω τεκµηριώνεται από τις ασαφείς δηλώσεις των εναγοµένων για τη φάση στην οποία βρίσκεται η κατασκευή, τη µη αναφορά του πώς παρεµποδίζεται η απόλαυση.
κοινόχρηστων πραγµάτων, τη µη αναφορά της έντασης των Η/Μ πεδίων και των αποστάσεων ώστε να κριθεί εάν όντως υφίσταται επίπτωση κλπ.
Τέλος, κρίνει ότι οι αναφορές ότι το δίκτυο υψηλής τάσης είναι υποδοµή που ενθαρρύνει την άγρια τουριστική και οικιστική ανάπτυξη των νησιών και αποτελεί βάναυση προσβολή του κυκλαδικού τοπίου δεν επαρκούν για να ενεργοποιηθεί η προστασία στο χώρο του ιδιωτικού δικαίου.
Η απόφαση καταλήγει σε απόρριψη της αγωγής των κατοίκων της Τήνου και επιτρέπει ουσιαστικά την κατασκευή των έργων επί της Τήνου.
Κατά την εκδίκαση της υπόθεσης έγινε παρέµβαση της ΡΑΕ, του ΔΕΣΜΗΕ, της Ν.Α. Κυκλάδων, του Δήµου Άνδρου, του Δήµου Υδρούσας Άνδρου και του Δήµου Ερµούπολης Σύρου υπέρ της ΔΕΗ.
e – ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ “ΕΥΠΛΟΙΑ”:
