Το «ιερό νησί» της Σαμοθράκης βορά στα αιολικά
του Τάσου Σαραντή
Τριάντα εννιά ανεμογεννήτριες προβλέπεται να τοποθετηθούν στο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος όρος Σάος, παρά την καθολική άρνηση των κατοίκων, του δήμου και δεκαέξι επιστημονικών και αυτοδιοικητικών φορέων.
Ούτε το πανέμορφο «ιερό νησί» της Σαμοθράκης και το μοναδικό οικοσύστημα που διαθέτει ξεφεύγουν από τη λαίλαπα της αιολικής βιομηχανίας, καθώς υπάρχουν σχέδια για την εγκατάσταση 39 ανεμογεννητριών. Σε αυτό το μικρό νησί των 173 τετραγωνικών χιλιομέτρων -που στην ουσία αποτελείται από ένα βουνό, το Σάος, με υψόμετρο 1.611, το υψηλότερο σε όλο το βόρειο Αιγαίο- οι εταιρείες VOLTERRA του ομίλου JP AVAX και ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΥΡΙΤΙΟΥ Α.Ε. (πρώην ΠΟΛΙΤΗΣ Α.Ε.) έχουν λάβει άδεια από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) για την εγκατάσταση δύο αιολικών πάρκων, αποτελούμενων από 36 ανεμογεννήτριες ύψους 120 μέτρων και 3 ανεμογεννήτριες ύψους 77 μέτρων.
Τα αιολικά θα εγκατασταθούν σε έκταση 12.337 τετραγωνικών μέτρων, στις θέσεις Αμόνι και Λουλούδι της οροσειράς Σάος, σε υψόμετρο 1.200 έως 1.400, σε δασική έκταση και εντός του πυρήνα της προστατευόμενης περιοχής Natura 2000 και Ειδικής Προστασίας, όπως ορίζει η ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι, στη διαδικτυακή σελίδα της ΡΑΕ, στον χάρτη στον οποίο παρουσιάζονται οι σχεδιαζόμενες εγκαταστάσεις των αιολικών εμφανίζεται στο σημείο εγκατάστασης των αιολικών και υβριδικό πάρκο, κάτι που μέχρι στιγμής δεν έχει αναφερθεί από καμία εταιρεία ή άλλη αρμόδια αρχή. Τα υβριδικά πάρκα κάνουν χρήση αποθηκευμένου νερού σε τεράστιες δεξαμενές για την παραγωγή ενέργειας τις ημέρες της άπνοιας, οπότε και οι ανεμογεννήτριες μένουν σε απραξία.
Μέχρι στιγμής, η εγκατάσταση των 3 ανεμογεννητριών της εταιρείας ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΥΡΙΤΙΟΥ έχει παγώσει, αφού έλαβε αρνητικές γνωμοδοτήσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες (Τμήμα Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας Π.Ε. Έβρου, Φορέας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Δέλτα Έβρου και Σαμοθράκης, Εφορεία Αρχαιοτήτων Έβρου) και για το ζήτημα αναμένεται η απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) στο οποίο προσέφυγε η εταιρεία.
Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η Σαμοθράκη έχει μια ιδιαιτερότητα στη μορφολογία της, το φυσικό και πολιτιστικό της περιβάλλον, που την κάνει μοναδική στον ελλαδικό και παγκόσμιο χάρτη. Οι εδαφολογικές και μικροκλιματικές συνθήκες την καθιστούν ένα ευαίσθητο και μοναδικό οικοσύστημα, πλούσιο σε τρεχούμενα νερά και υπεραιωνόβια δάση, ενώ έχουν ταυτοποιηθεί και 17 είδη ενδημικών φυτών. Γι’ αυτό άλλωστε είναι υποψήφια προς ένταξη στο Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας της Unesco, ένα διακυβερνητικό επιστημονικό πρόγραμμα που επιχειρεί να βελτιώσει τις σχέσεις μεταξύ του ανθρώπου και του φυσικού περιβάλλοντος.
Συγχρόνως, έχει μια συνεχή πολιτισμική ιστορία από τη νεολιθική εποχή μέχρι σήμερα, όπως αποδεικνύεται από τα αρχαιολογικά ευρήματα που υπάρχουν σε όλο το νησί, με γνωστότερη σε όλο τον κόσμο τη Νίκη της Σαμοθράκης που εντυπωσιάζει στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Πέραν του γεγονότος ότι στην περιοχή εγκατάστασης των ανεμογεννητριών υπάρχουν επιφανειακά ευρήματα οικισμών πιθανώς της εποχής του σιδήρου, σύμφωνα με τη γνωμάτευση της αρμόδιας τοπικής αρχαιολογικής αρχής, προκύπτουν κι άλλα, πολλαπλά ζητήματα.
Τόσο οι ανεμογεννήτριες που θα τοποθετηθούν όσο και το οδικό δίκτυο που προβλέπεται να διανοιχτεί για να επιτευχθεί η εγκατάστασή τους αναμένεται να επηρεάσουν δραματικά το ευαίσθητο μικροκλίμα του νησιού, τα επιφανειακά και τα υπόγεια ύδατα, τη χλωρίδα και την πανίδα, να μεγιστοποιήσουν τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα πλημμυρών και διάβρωσης, να τραυματίσουν την αισθητική του τοπίου και να πλήξουν τον τουρισμό που αποτελεί βασική πηγή εισοδήματος για το νησί. Σοβαρές οχλήσεις θορύβου από τη λειτουργία των ανεμογεννητριών αναμένονται στον οικισμό της Ανω Μεριάς, κυρίως σε περιοχές που θα γειτνιάζουν με τα έργα.
Καθολικό «όχι»
Τον Ιούνιο του 2018, το Δημοτικό Συμβούλιο Σαμοθράκης αποφάσισε κατά πλειοψηφία ότι είναι αντίθετο στην εγκατάσταση των ανεμογεννητριών. Αλλά και σε ενημερωτική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε από τον Δήμο Σαμοθράκης τον Δεκέμβριο του 2019, παρουσία εκπροσώπου της εταιρείας ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΥΡΙΤΙΟΥ, ο νυν δήμαρχος του νησιού επιβεβαίωσε την ανωτέρω αρνητική απόφαση.
Πέραν του δήμου, κατά της εγκατάστασης βιομηχανικών αιολικών και υβριδικών σταθμών στο νησί έχουν ήδη γνωμοδοτήσει 16 φορείς, υπηρεσίες και η τοπική κοινωνία της Σαμοθράκης. Όμως, όλοι αυτοί, σύμφωνα με την τρέχουσα νομοθεσία, δεν έχουν κανέναν ουσιαστικό λόγο στη διαδικασία αδειοδότησης.
Πρόκειται για την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, το Τμήμα Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας Π.Ε. Έβρου, τον Φορέα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Δέλτα Έβρου και Σαμοθράκης, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Έβρου, την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, την Ελληνική Εθνική Επιτροπή του Δικτύου Αποθεμάτων «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» της UNESCO (ΜΑΒ UNESCO), το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών και το Διεθνές Επιστημονικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο του Συλλόγου Βιώσιμη Σαμοθράκη.
Και ακόμη 9 τοπικοί σύλλογοι του νησιού (Βιώσιμη Σαμοθράκη, Ορειβατικός Σύλλογος, Κυνηγητικός Σύλλογος, Οικολογική Εταιρεία Εβρου, Σαμοθράκη εν Δράσει, Εταιρεία Πολιτισμού «Διά Σώματος», ΚΟΙΝΣΕΠ «Βαράδες», ΚΟΙΝΣΕΠ «Ζαθέη» και Σύλλογος Κατοίκων Ανω Μεριάς Σαμοθράκης).
Στον αέρα τα ανταποδοτικά
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η εγκατάσταση και λειτουργία των σχεδιαζόμενων αιολικών σταθμών με τις 39 ανεμογεννήτριες, εγκατεστημένης ισχύος 110 MW, δεν στοχεύουν επ’ ουδενί στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του νησιού, που είναι περίπου 8 MW σε περίοδο μέγιστης κατανάλωσης. Στη Σαμοθράκη σήμερα υπάρχουν 13 φωτοβολταϊκά πάρκα και 15 φωτοβολταϊκά σε στέγες σπιτιών, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 1,5 MW, που καλύπτουν το 20% της μέγιστης κατανάλωσης.
Εξάλλου, «ανεμοδαρμένα» δείχνουν και τα οικονομικά της εγκατάστασης των ανεμογεννητριών. Σύμφωνα με εισήγηση του εκπροσώπου της εταιρείας ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΥΡΙΤΙΟΥ, από τις 3 ανεμογεννήτριες θα προκύπτουν ετησίως έσοδα ύψους 800.000 ευρώ για την εταιρεία, 25.000 για τον δήμο και 3,13 ευρώ για τα 2.550 οικιακά τιμολόγια του νησιού. Επιπλέον, στην πρώτη εισήγηση της VOLTERRA έγινε αναφορά για ανταποδοτικά έσοδα προς τον δήμο ύψους 1.000.000 ευρώ.
Εντούτοις, τα εν λόγω έσοδα υπολογίστηκαν με το σκεπτικό ότι οι ανεμογεννήτριες λειτουργούν 24 ώρες το εικοσιτετράωρο και όλες τις μέρες του χρόνου, γεγονός πρακτικά αδύνατον δεδομένου ότι, σύμφωνα με μελέτες, η απόδοση των αιολικών πάρκων είναι 28% της ονομαστικής τους ισχύος.
Ως εκ τούτου, εκτιμάται ότι τα ετήσια ανταποδοτικά έσοδα του δήμου θα είναι 280.000 ευρώ και για τα νοικοκυριά 64,59. Βεβαίως, το ύψος αυτών των εσόδων αλλά και η απόδοσή τους στον δήμο και τους κατοίκους δεν έχει διασφαλιστεί με κανέναν επίσημο τρόπο από τις εταιρείες. Άλλωστε, η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος δεν είναι σταθερή στην αγορά, συνεπώς δεν μπορεί καμία εταιρεία να διασφαλίσει την ακριβή οικονομική αξία των ανταποδοτικών τελών.
Πέραν του αμελητέου οφέλους και του τεράστιου πολύπλευρου κόστους που συνοδεύει αυτό το βιομηχανικής κλίμακας έργο στο νησί του βορειοανατολικού Αιγαίου, ποιος, πέραν της αποφασιστικότητας των κατοίκων του, θα μπορέσει να τελικά να το διαφυλάξει ως πολύτιμο θησαυρό, έτσι ώστε οι όποιες παρεμβάσεις να συνάδουν με την ταυτότητα της Σαμοθράκης;
29.08.2020
https://www.efsyn.gr/
