Τα Γκαλαπάγκος της Μεσογείου κινδυνεύουν!

Φωτ.: Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία

Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε να εξελίσσεται στην Ελλάδα ένα πρωτοφανές φαινόμενο, που είναι η ραγδαία και χωρίς κριτήρια εξάπλωση των βιομηχανικών αιολικών εγκαταστάσεων σε όλη την επικράτεια. Η «πράσινη» αυτή ανάπτυξη γίνεται με πρόσχημα την ενεργειακή μετάβαση της χώρας σε ένα δήθεν πιο φιλικό για τον πλανήτη ενεργειακό μοντέλο, το οποίο θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τις σοβαρές συνέπειες της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής με οικονομικά βιώσιμο τρόπο. Τα πράγματα όμως δεν είναι όπως παρουσιάζονται:

α) Πρόκειται για βιομηχανικές εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας που προκαλούν πολλαπλές ζημιές στο περιβάλλον, ειδικά όταν κατασκευάζονται σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές. Τέτοιες είναι π.χ. η διάνοιξη δρόμων, οι ανατινάξεις και ο εκτοπισμός ή η θανάτωση της ορνιθοπανίδας. Επίσης, μετά την πάροδο του χρόνου ζωής των ανεμογεννητριών (15-20 χρόνια) ουδεμία πρόβλεψη υπάρχει για την απομάκρυνση και ανακύκλωσή τους.

β) Στις περιοχές όπου γίνονται, τέτοια έργα μπορούν να προκαλέσουν μεγάλα προβλήματα σε σημαντικές οικονομικές δραστηριότητες, όπως είναι ο παραθεριστικός και ο περιπατητικός τουρισμός ή η κτηνοτροφία.

γ) Τα αιολικά εργοστάσια είναι μια εξαιρετικά κερδοφόρα επιχειρηματική δραστηριότητα, καθώς το σχετικό νομικό πλαίσιο εξασφαλίζει στους παραγωγούς την κατά προτεραιότητα απορρόφηση του αιολικού ρεύματος σε εξαιρετικά υψηλές εγγυημένες τιμές, που επιβαρύνουν τον καταναλωτή.

δ) Όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, τεκμηριώνεται πλέον επιστημονικά ότι η συνεισφορά των βιομηχανικών ανεμογεννητριών στην αντιμετώπισή της είναι αμελητέα, καθώς επιφέρουν μια συνεχή αύξηση της ενεργειακής κατανάλωσης και απαιτούν συμβατικές μορφές ενέργειας ως ενέργεια βάσης.

Μια απλή ματιά σε έναν χάρτη με τους χιλιάδες εγκατεστημένους ή σχεδιαζόμενους αιολικούς σταθμούς στην Ελλάδα αρκεί ώστε να γίνει κατανοητό πως μόνο το συμφέρον της χώρας δεν αποτελεί προτεραιότητα αυτής της ενεργειακής πολιτικής. Συγκεκριμένα, κατά τη χωροθέτηση των αιολικών σταθμών όλες οι θεσμοθετημένες μορφές προστασίας παραβιάζονται και δεν υπάρχουν επί της ουσίας περιοχές αποκλεισμού. Τέτοιες περιοχές θα έπρεπε να είναι οι ζώνες Natura 2000, τα καταφύγια άγριας ζωής, οι αρχαιολογικοί χώροι, οι ιστορικοί τόποι, τα πολιτισμικά μνημεία και τα τοπία φυσικού κάλλους. Αυτό το απαράδεκτο καθεστώς συντηρείται μέσω της προσχηματικής αδειοδοτικής διαδικασίας, όπου αγνοούνται οι γνωμοδοτήσεις των αρμόδιων επιστημονικών φορέων. Η παρούσα κυβέρνηση έχει μάλιστα ανακοινώσει ότι πρόκειται να απλοποιήσει αυτή τη διαδικασία ακόμη περισσότερο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η χωροθέτηση δεκάδων βιομηχανικών αιολικών εργοστασίων σε μικρά νησιά της χώρας, προπάντων στο Αιγαίο. Το μεγαλύτερο και πιο ακριβό τέτοιο έργο αφορά 14 νησίδες μεταξύ των Δωδεκανήσων και των Κυκλάδων (Λέβιθα, Κίναρος, Σύρνα, Κουνούποι κ.ά.). Τα οικοσυστήματα των μικρών νησιών συγκαταλέγονται στις σημαντικότερες από περιβαλλοντική άποψη περιοχές της χώρας, καθώς αποτελούν φυσικά καταφύγια από την ανθρώπινη δραστηριότητα και παρουσιάζουν εξαιρετικά υψηλή βιοποικιλότητα. Στις 14 νησίδες που αναφέραμε φιλοξενούνται π.χ. τα εξής είδη:

Περισσότερα από 650 ζευγάρια Μαυροπετρίτη (άνω του 4,5% του παγκόσμιου πληθυσμού).

Περισσότερα από 160 ζευγάρια Αιγαιόγλαρου (άνω του 28% του ελληνικού πληθυσμού).

Εκατοντάδες ζευγάρια Αρτέμη και Μύχου.

Πολλές δεκάδες ζευγάρια Θαλασσοκόρακα.

Η Μεσογειακή Φώκια monachus monachus.

Άλλα είδη που κατοικούν εκεί, όπως πέρδικες, αγριοκούνελα, σπιζαετοί και ενδημικά ερπετά.

Σπάνια είδη ενδημικής χλωρίδας του Αιγαίου.

Οι νησίδες αυτές ανήκουν όλες στο δίκτυο Natura 2000 και αποτελούν μεταναστευτικό πέρασμα πουλιών, ενώ πολλές από αυτές είναι αναγνωρισμένα καταφύγια άγριας ζωής και τοπία φυσικού κάλλους. Σε ένα τέτοιο

περιβάλλον έχει λάβει άδεια παραγωγής από το 2011 ένα φαραωνικό έργο της εταιρείας Κυκλαδικά Μελτέμια (θυγατρική της Eunice Energy) με την ονομασία Aegean Project. Το έργο αυτό περιλαμβάνει τρεις αιολικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) με 104 ανεμογεννήτριες ύψους από 140 μέχρι 198 μέτρα. Τα συνοδά έργα της επένδυσης περιλαμβάνουν 70 χιλιόμετρα οδικό δίκτυο, 14 λιμάνια, 673 χλμ. καλωδίου μεταφοράς ρεύματος, 2.738.000 κυβικά μέτρα εκβραχισμών, 14 ελικοδρόμια, μόνιμο έντονο φωτισμό τη νύχτα και πλήθος μικρότερων έργων (κτήρια, δεξαμενές κ.λπ.). Η κατασκευαστική περίοδος αναμένεται να διαρκέσει πέντε χρόνια και ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται περίπου στα 1.100.000.000 Ευρώ.

Είναι προφανές ότι μια επέμβαση τέτοιας κλίμακας θα αλλοιώσει πλήρως το χαρακτήρα των νησίδων, που από καταφύγια άγριας ζωής θα μετατραπούν σε βιομηχανικές ενεργειακές εξέδρες. Γι’ αυτό άλλωστε 14 οργανώσεις προστασίας της φύσης εξέδωσαν το 2019 κοινό ανακοινωθέν για τη σωτηρία των νησίδων και των ειδών τους. Επίσης, οι αρμόδιοι φορείς διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών απέρριψαν το έργο στο σύνολό του, τονίζοντας πως κανένα επανορθωτικό μέτρο δεν δύναται να αποκαταστήσει την καταστροφή και ότι σε περίπτωση έγκρισής του δεν θα ισχύει επί του πρακτέου καμία πλέον μορφή περιβαλλοντικής προστασίας. Παρόλα αυτά το έργο προχωράει απρόσκοπτα και την ίδια τύχη αναμένεται να έχουν και πολλά άλλα μικρά νησιά του Αιγαίου (π.χ. Γυάρος, Πολύαιγος, Μακρόνησος, Ψέριμος, Φούρνοι, Θύμαινα, Ψαρά, Άγιος Ευστράτιος, Δία).

Σε δύο νησιά που το εν λόγω έργο αφορά (Λέβιθα, Κίναρος) υπάρχουν μάλιστα λίγοι κάτοικοι, οι οικογένειες των οποίων ζουν εκεί για αιώνες. Οι δραστηριότητες των κατοίκων αυτών είναι παραδοσιακές και πολύ περιορισμένες, αποτελώντας παράδειγμα για τη συνεργασία ανθρώπου και φύσης. Οι κάτοικοι αυτοί απειλούνται με οριστικό εκτοπισμό, μέσω μιας μεθοδευμένης διαδικασίας που διαρκεί χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν απογράφτηκαν για πρώτη φορά το 2011 παρά τις εκκλήσεις τους, ώστε τα νησιά να παρουσιαστούν ως ακατοίκητα και να παραχωρηθούν ολοκληρωτικά στην εταιρεία του αιολικού. Στη συνέχεια, το 2013 ο δήμος Λέρου υπερψήφισε την πρόταση της εταιρείας για διοικητική αποβολή των κατοίκων των Λεβίθων και το χαρακτηρισμό τους ως «καταπατητών». Η υλοποίηση της απόφασης αυτής εκκρεμεί λόγω δικαστικής διαμάχης για την ιδιοκτησία του νησιού μεταξύ του δήμου της Λέρου και του Μοναστηριού του Αγ. Ιωάννη Θεολόγου της Πάτμου. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σε περίπτωση εκδίωξης των κατοίκων, τα δύο νησιά αυτά χάνουν την υφαλοκρηπίδα τους, πράγμα που έχει πολύ σοβαρές γεωπολιτικές συνέπειες.

Η γενικευμένη αυτή απειλή που αντιμετωπίζουν τα μικρά νησιά του Αιγαίου μας οδήγησαν στο να δημιουργήσουμε μια ανοιχτή πρωτοβουλία πολιτών, την Κίνηση για την Προστασία των Νησίδων του Αιγαίου. Η συμμετοχή σε αυτήν είναι ελεύθερη και στόχος μας είναι η διαφύλαξη της ακεραιότητας του περιβάλλοντος των μικρών νησιών. Είμαστε πεπεισμένοι ότι όχι μόνο δεν πρόκειται για άχρηστες «βραχονησίδες» ή «ξερονήσια», αλλά για κοσμήματα της χώρας μας, τα «Γκαλαπάγκος του Αιγαίου», τα οποία δεν πρέπει να υποστούν την παραμικρή αλλοίωση.

Ενδιαφέρεσαι να βοηθήσεις και εσύ στον αγώνα που δίνουμε για τη διαφύλαξη αυτών των ανεκτίμητης αξίας οικοσυστημάτων και την προστασία των κατοίκων τους; Τότε επικοινώνησε μαζί μας μέσω της σελίδας μας στο Facebook: Κίνηση για την Προστασία των Νησίδων του Αιγαίου

Ἐντολή σου, εἶπε, αὐτὸς ὁ κόσμος

καὶ γραμμένος μὲς τὰ σπλάχνα σου εἶναι!

Διάβασε καὶ προσπάθησε καὶ πολέμησε.

Οδυσσέας Ελύτης, «Το Άξιον Εστί»

ΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΝΗΣΙΔΩΝ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

Posted on 9 March 2020 by agrafasos

https://windwatchgreece.wordpress.com