Η μεγάλη εικόνα ή το μνημόσυνο της Άνδρου
Το αφήγημα που έχει πλέον πάρει τη μορφή αδιαμφισβήτητου δόγματος και που ακούστηκε και σήμερα επανειλημμένα, είναι πως η ενεργειακή μετάβαση σε ΑΠΕ θα μας γλιτώσει από τα χειρότερα της κλιματικής αλλαγής. Με τις εξορύξεις να συνεχίζονται με κάθε κόστος, ακόμη και χιλιάδων ανθρώπινων ζωών, με τη ενεργειακή κατανάλωση να αυξάνεται συνεχώς και τη διαχείριση της ζήτησης να παραμένει έξω από κάθε συζήτηση, μοιάζει αστείο να νομίζουμε ότι το χαοτικό αυτό φαινόμενο είναι διαχειρίσιμο με την ελαφρότατη μείωση πρόσθετων ρύπων. Όσο μάταιο και να φαντάζει όμως, ας δούμε αν το να μειώσουμε τους ρύπους είναι τεχνικά εφικτό και αν ναι με τι κόστος και ποιος πληρώνει αυτό το κόστος;
Μετά από μια πρώτη επισήμανση ότι η αναφορά στις ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή και ακόμη περισσότερο της αιολικής βιομηχανικής κλίμακας είναι εντελώς δυσανάλογη της πραγματικής τους σημασίας, θα προσπαθήσω να απαριθμήσω λόγους για τους οποίους αμφισβητείται η παραπάνω δυνατότητα.
Η υπόθεση εργασίας πάνω στην οποία έχει βασιστεί όλη αυτή η τεράστια επιδοτούμενη βιομηχανία είναι πως κάθε εγχεόμενη κιλοβατώρα από στοχαστικές ΑΠΕ στο δίκτυο εκτοπίζει μια “βρώμικη” κιλοβατώρα από ορυκτά καύσιμα, έχει στην πράξη ανατραπεί. Ανεξάρτητες μελέτες (York) αλλά και μελέτες διαχειριστών δικτύων (EON, ΑΔΜΗΕ) αποδεικνύουν ότι η υποκατάσταση όχι μόνο δεν είναι 1:1 αλλά στην πράξη είναι υποδεκαπλάσια. Άρα πληρώνουμε για μείωση ρύπων π.χ. 10 τόνων και παίρνουμε ενός. Ένα dieselgate πολλάκις επαχθέστερο.
Όσο μεγαλώνει η διείσδυση ΑΠΕ στο σύστημα, τόσο μεγαλώνουν τα προβλήματα και οι δημόσιες δαπάνες επέκτασης δικτύων και αυτοματισμών είναι τεράστιες και συνιστούν μια δεύτερη αθέατη αδρή επιδότηση από τους φορολογούμενους, εμάς.
Η κατασκευή μονάδων βάσης με καύσιμο εισαγόμενο φυσικό αέριο είναι πανάκριβη και η ασταθής λειτουργία τους ακριβαίνει ακόμη περισσότερο το ρεύμα. Η δε καύση αερίου για ηλεκτροπαραγωγή είναι εκτός από αντιοικονομική και θερμοδυναμικά άτοπη μια και χάνεται περίπου η μισή ενέργεια στη θερμική μετατροπή.
Το κόστος των κατά τόπους καταστροφών από την εξάπλωση χιλιάδων βιομηχανικών ανεμογεννητριών από τις επιπτώσεις σε άλλες δραστηριότητες όπως ο τουρισμός είναι τεράστιο.
Καμία μελέτη κόστους- οφέλους που να περιλαμβάνει τα παραπάνω δεν έχει γίνει για τη Χώρα να δούμε πόσο θα μας κοστίσει τελικά αυτό το ευρωπαϊκό ενεργειακό μνημόνιο.
Οι αντιρρήσεις μας λοιπόν δεν αφορούν μόνο τις τοπικές επιπτώσεις που είναι τεράστιες, ποικίλες και μη αναστρέψιμες και τις οποίες θα απαριθμήσουμε στη συνέχεια, αλλά και τη γενικότερη ενεργειακή πολιτική που έχει μετατραπεί, όπως είπε ο πρωθυπουργός της Βαυαρίας “στη μεγαλύτερη από κάτω προς τα πάνω ανακατανομή πλούτου από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο”. Για την Ελλάδα βέβαια που δεν ωφελείται από εξαγωγές και χάνει ανεπιστρεπτί τα τοπία της, την ίδια την ταυτότητά της, η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη…
Η τοπική ισοπέδωση
Όλη αυτή η κατάσταση, τμήμα της οποίας αντιμετωπίζουμε στην Άνδρο, έχει προκύψει στο πανελλήνιο χωρίς κανένα ουσιαστικό χωροταξικό σχεδιασμό. Αυτό που συνέβη είναι ότι οι εταιρείες μια μια αιτήθηκαν και πήραν άδειες για μέρη που απλά φύσαγε χωρίς να ληφθούν υπόψη τοπικές ιδιαιτερότητες. Το ειδικό χωροταξικό για τις ΑΠΕ, που δέχεται σκληρή κριτική ακόμη και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προέκυψε πρωθύστερα. Το ίδιο ισχύει και για την Άνδρο με τις περισσότερες χωροθετήσεις: να έχουν προκύψει χωρίς καμία μέριμνα ή συνυπολογισμό άλλων δραστηριοτήτων ή χρήσεων γης, να μην υπολογίζουν σωρευτικές επιπτώσεις, να απειλούν προστατευόμενες περιοχές και προστατευόμενα είδη και πολλά άλλα. Για αυτούς τους λόγους μεταξύ άλλων, ζητάμε την αναστολή των εργασιών ώστε να προληφθούν οι τραγικές συνέπειες αυτού του σκανδαλώδους ελλείμματος σχεδιασμού.
Ενδεικτικά επισημαίνουμε παραλείψεις, απώλειες, καταστροφές και γενικά δυσμενείς επιπτώσεις ως αποτελέσματα των επαπειλούμενων έργων:
Οι κοινωνική ζημιά από το γεγονός ότι όλα ως τώρα έγιναν εν κρυπτώ, όπου λίγοι μόνο εμπλεκόμενοι προσεγγίστηκαν για να δώσουν γη, χωρίς να γνωρίζει το σύνολο των κατοίκων, ούτε καν οι γειτονικοί ιδιοκτήτες που θίγονται άμεσα, είναι ήδη ορατή και φυσικά θα κορυφωθεί αν αρχίσουν τα έργα. Βραχυπρόθεσμα λίγοι ωφελούνται, πολλοί θίγονται, ο κοινωνικός ιστός διαρρηγνύεται.
Σοβαρές θα είναι οι επιπτώσεις στα επιφανειακά και υπόγεια νερά.
Οι αξίες γης θα καταρρακωθούν και οι δυνατότητες άλλων χρήσεων και δραστηριοτήτων θα ελαχιστοποιηθούν.
Οι δυνατότητες ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα και του αγροτουρισμού θα περιοριστούν σε τεράστιες εκτάσεις.
Ο οικοδομικός κλάδος θα θιγεί σημαντικά καθώς τεράστιες εκτάσεις θα πάψουν να είναι υποψήφιες για δόμηση εξοχικής κατοικίας.
Ο πεζοπορικός τουρισμός που εξελίσσεται σε σημείο αναφοράς για το νησί θα πάει…περίπατο
Γενικότερα οι αξιόλογοι φυσιολατρικοί πόροι και οι προστατευόμενες περιοχές και τα είδη που μελετήθηκαν και μελετούνται από τα προγράμματα LIFE θα θιγούν ανεπανόρθωτα.
Πλήθος αναβαθμίδων και λιθόκτιστων μνημείων, αντικείμενα προστασίας άλλου ευρωπαϊκού προγράμματος, θα καταστραφούν.
Η αξία της Άνδρου ως αδιατάρακτου φυσικού τοπίου θα χαθεί για πάντα.
Αυτά που θα συμβούν βρίσκονται σε πλήρη αντίφαση με τις συμβάσεις για την προστασία της βιοποικιλότητας και του τοπίου.
Συμπερασματικά
Κάπου είχα διαβάσει το εξής: Αν κάποιος μας έλεγε να κάψουμε εξέχοντα έργα τέχνης για λίγη από την ενέργεια που κατασπαταλάμε, θα επαναστατούσαμε. Τώρα που ‘καίμε’ τα ίδια τα τοπία που ενέπνευσαν τα καλλιτεχνήματα αυτά τι κάνουμε;
Κάπου αλλού ένα ποιητικότατο προσωνύμιο της Παρθένου Μαρίας: Χαίρε όρος αλατόμητο…
Ακόμη την καταπληκτική φράση του Ελύτη: Τοπίο είναι η προβολή της ψυχής ενός λαού πάνω στην ύλη…
Ο ορίζοντας πάλι, είναι κάτι πολύ ουσιαστικό, είναι αυτό που ψάχνει η ματιά μας να ξετυλιχτεί, είναι αυτό που μας ορίζει. Κάθε τόπος έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, οι Κυκλάδες είναι από τα αρχαία χρόνια προικισμένες με πολλές ανεκτίμητες ιδιαιτερότητες. Είναι ανεπίτρεπτο να τις ισοπεδώσουμε πέραν κάθε κλίμακας σε μια βιομηχανική, ξενόφερτη ομοιογένεια. Πολύ περισσότερο τώρα που ο πλούτος αυτός της ποικιλότητας, χλωρίδας, πανίδας, ανθρώπων, μνημείων, μορφών και τοπίων γίνεται αντιληπτός και απτός, μέσα από τα μάτια των σύγχρονων περιηγητών του νησιού. Μέσα από τα δικά τους μάτια όταν αγάλλονται αγναντεύοντας ή πίνοντας ένα ποτήρι κρασί σε μια σεμνή μικρή παρέα, αρχίζουμε κι εμείς να ανακαλύπτουμε ξανά τον τόπο μας. Ας μην αφήσουμε αυτή την ερωτική διαδικασία που έχει ξεκινήσει να αναιρεθεί μαζί με τόσες άλλες δυνατότητες από αυτή τη λαίλαπα που έρχεται.
Βρισκόμαστε στις Κυκλάδες, ας το κατανοήσουμε αυτό…δεν πρόκειται απλά για μια θαλάσσια πλατφόρμα για εκατοντάδες ανεμογεννήτριες εκατό μέτρων και αμέτρητων επιδοτήσεων.
Αλέξανδρος Μαβής, Βιοτεχνολόγος Περιβαλλοντολόγος
Δίκτυο περιβαλλοντικών οργανώσεων Αιγαίου.
Πολίτης της Άνδρου
Διαβάστε επίσης:
Διάλογος με τον Πικιώνη με αφορμή το Φραγκάκι του Αλέξανδρου Μαβή
Δελτίο τύπου των μηνυθέντων από την εταιρεία φορέων
